Recensie van ‘Goddeeltjes’

Speelsheid lijkt het kenmerk van de hedendaagse remonstranten. Want ook de lettercombinatie g.o.d. wordt creatief ingezet: geven, ontvangen en delen. De afzonderlijke boekjes dragen kleurige kaftjes, zijn fraai vormgegeven en op een vrolijke manier geïllustreerd. Het mag vooral niet te zwaar worden. Ook al gaat het om een toelichting op een geloofsbelijdenis, regelmatig wordt onderstreept dat zo’n tekst ook maar een voorlopige verwoording is, en al helemaal niet pretendeert de waarheid uit te drukken, en dat – goed remonstrants – ieder vooral zelf moet bepalen wat hij of zij zich daar gelegen aan laat liggen. In de bijsluiter wordt zelfs gewaarschuwd om de boekjes niet alle zes tegelijk in te nemen. Je zou er iets aan over kunnen houden?

Uw recensent heeft toch de gok (gelezen, opnemen, kritiseren) gewaagd.

De achterliggende idee is dat mensen door deze boekjes met elkaar in gesprek raken, vandaar de nadruk op het geven, ontvangen en delen. Er is een serie lezingen en kerkdiensten georganiseerd, de beproefde kerkelijke weg, maar ook een filmpje dat gedeeld kan worden (zie http://www.remonstranten.org/site/?page=goddeeltjes).

De zes deeltjes behandelen achtereenvolgens de thema’s Mens, Geest, Jezus, God, Kerk en Toekomst, waarbij de volgorde op zichzelf al onthullend is. Het begint met de mens!
Elk boekje is geschreven door een theologisch geschoolde auteur uit Remonstrantse kring, die in een afsluitend interview nader wordt geportretteerd. Binnen dit losse kader heeft iedereen de vrijheid gekregen om een eigen invulling te geven. Dat maakt dat het zes verschillende boekjes zijn geworden. Sommige cirkelen wel heel veel rond de eigen ervaring, andere hebben een wat schoolsere benadering. Maar in allemaal is het nodige te vinden aan inspirerende gedachten en aansprekende teksten, gedichten (veel voorkomende vrijzinnige voorkeur) en popsongs.

Opvallend is dat Peter Nissen, hoogleraar Spiritualiteitsstudies aan de Nijmeegse Radboud Universiteit en in 2013 van de rooms-katholieke kerk overgestapt naar de remonstranten, het deeltje over de Kerk mag schrijven. Hij doet dat overigens met verve, afgewogen en realistisch. Ik vond het het meest overtuigende deeltje van de zes. Bijvoorbeeld als hij schrijft over de toekomst van de kerk:

“Al die ontwikkelingen (ontkerkelijking, individualisering, nieuwe media e.d., BA) maken het voor kerken niet gemakkelijker. Zij hebben vaak een structuur die al eeuwenoud is, kennen organisatievormen die uit voorbije eeuwen stammen, voltrekken rituelen die niet pas van vandaag of gisteren zijn en bezigen een taal die voor velen in onze tijd onverstaanbaar is geworden. Dat geldt ook voor de Remonstrantse Broederschap. Maar gelukkig heeft hun geschiedenis ervoor gezorgd dat remonstranten altijd minder belang hebben gehecht dan andere christenen aan vaste kerkstructuren en bindende regels. Zij hebben altijd iets gehouden van kerkelijke vrijbuiters, van ballingen op doortocht. Dat besef van tijdelijkheid is wat mij aantrekt in de Remonstrantse Broederschap. Ik hoop dat dit besef het mogelijk maakt om in te spelen op de ontwikkelingen die zojuist zijn genoemd: dat er op een vloeiende, netwerkende, eigentijdse manier gedroomd kan worden over en gewerkt kan worden aan een zinvolle, compassierijke toekomst voor onze mensenwereld” (Kerk, p. 87-88).

Je zou er remonstrants van worden…

Overzicht:

Mens – Christiane Berkvens – Stevelinck
Geest – Foeke Knoppers
Jezus – Bert Dicou
God – Koen Holtzapffel
Kerk – Peter Nissen
Toekomst – Christa Anbeek

Klik hier voor de gegevens van deze serie.