Het boek begint met een duidelijke persoonlijke aanleiding. Een verhaal dat van jarenlange ervaring en kundigheid getuigt. Het zet op een toegankelijke manier neer welke paradigma’s er bestaan in de Israël/Palestina-kwestie. Hoe houdbaar zijn bepaalde denkbeelden en wie heeft nou toch de schuld? Deze duidingen vormen een rode draad door het boek, dat van veel inlevingsvermogen en empathie voor verschillende mensen getuigt.
Een andere rode draad is het eerbetoon aan Hayo Meyer, die vorig jaar overleed. Meyer is een joodse man die de Tweede Wereldoorlog overleefde, met alle vreselijke herinneringen daaraan erbij. Een activist die zich inzette voor bewustwording van de wandaden van het huidige Israël. Iemand die zich tot aan zijn dood hard maakte voor een onderscheid tussen joden en zionisten en het onderscheid tussen anti-semitisme en anti-zionisme. Een onderscheid dat Anja’s boek ook uitgebreid bespreekt, en vooral ook hoe het ‘over een kam scheren’ van deze twee flink misbruikt wordt voor polarisatie en politieke doeleinden.
Ze analyseert wat enorm grote gebeurtenissen – die menigeen tegenwoordig in Nederland niet mee heeft gemaakt – als oorlog, trauma, kolonialisme, onderdrukking en vernederingen kunnen doen. Hiermee maakt ze ook duidelijk waarom we in een geglobaliseerde samenleving de ogen niet kunnen sluiten voor de invloed van internationale politiek in onze nationale politiek. In de helicopterview van Meulenbelt wordt het heel duidelijk dat bepaalde patronen te herkennen zijn in de hedendaagse Nederlandse samenleving. Een voor mij treffende quote vond ik op pagina 112:
“Het ging mis wanneer ‘jood’ en ‘Duitser’ als tegenstrijdige categorieën werden gezien, die elkaar niet verdragen konden, alsof je minder Duits was naarmate je meer jood was. Het gaat hierbij dus ook om de tegenstelling tussen pluralisme, de acceptatie van diversiteit aan de ene kant, en het etnocentrisme van ‘eigen volk eerst’ aan de andere kant, een vorm van exclusivisme. Het is een tegenstelling die steeds opnieuw de kop op kan steken. Nationalisme gaat altijd gepaard met een hiërarchie van bevolkingsgroepen, zoals in het huidige Nederland tot uiting komt in de opsplitsing tussen autochtonen en allochtonen.”
Ze bespreekt ook de effecten van identificatie met problemen die niet de jouwe zijn. Mogen we het jonge Nederlandse moslims kwalijk nemen als ze demonstreren voor Gaza, maar mogen we het Nederlandse joden niet kwalijk nemen als ze vierkant achter Israël staan? Is dat niet meten met twee maten?
Verharding, opkomend racisme, opkomend radicalisme, staat dit allemaal los van elkaar? Uiteraard is alles veel ingewikkelder dan wat in slechts 400 bladzijden besproken kan worden. Maar dat niets echt helemaal los van elkaar staat, en hoe processen elkaar beïnvloeden of misschien helemaal niet zo verschillend zijn, dat maakt ze wel duidelijk. Het boek is een echte mustread voor iedereen die meer over de geschiedenis van Palestina/Israël, maar vooral de effecten buiten die regio wil lezen, over zionisme en antisemitisme en ook islamofobie, maar vooral de relatie tussen dat alles in ‘volgbare’ taal tot zich wil nemen.
Voor meer informatie over dit boek of om het boek te bestellen: klik hier.