Mannen in de zon speelt zich af begin jaren vijftig en volgt drie Palestijnse mannen van verschillende generaties die een goed heenkomen proberen te zoeken, na een uitzichtloos bestaan in vluchtelingenkampen. Ze ontmoeten elkaar in Basra, het zuiden van Irak, en komen in contact met een mensensmokkelaar die belooft hen af te zetten in Koeweit waar hen een rijke toekomst wacht.
De eerste drie hoofdstukken geven een introductie op de verschillende karakters van de oudste tot de jongste.
De drie personen staan symbool voor de Palestijnen als bevolkingsgroep. De één Aby Qais, kan niet langer voor zijn gezin zorgen. Hij staat voor de (toenmalige) Palestijnse leiders en hun onvermogen iets voor hun volk te betekenen.
De tweede, Assad, is een man van de tussengeneratie. Politiek betrokken, maar onmachtig iets van verandering voor elkaar te krijgen. Hij vertelt geld te hebben gekregen van zijn oom, om te zijner tijd als rijk man terug te kunnen keren.
Tiener Marwan, symboliseert de totale onmacht die de jongste generatie Palestijnen ervaart. Hij weet zeker dat hij voor de toekomst van zijn familie zal zorgen. Maar eerst zal hij nog in zijn eigen levensonderhoud moeten voorzien.
De drie kunnen niet tot overeenstemming komen met de smokkelaar, die alleen maar uit is op hun geld. Zij komen in contact met Abul Khaizuran, die ruime ervaring heeft in het besturen van vrachtwagens voor het Britse leger tijdens de oorlog in 1948.
Hij zegt een wagen met een grote lege watertank te moeten terugbrengen naar Koeweit en zegt te weten hoe hij de douaniers onderweg slim af te kunnen zijn. Ondanks hun twijfels stemmen de drie er mee in.
De mannen zullen Koeweit uiteindelijk niet bereiken, mede door de verzengende hitte in de (eveneens symbolische) woestijn waar ze doorheen moeten rijden.
Parallellen met de vele vluchtelingen in onze dagen die een goed heenkomen proberen te vinden liggen voor het oprapen.
Auteur Kanafani kwam in juli 1972, samen met zijn nichtje, om bij een autobomexplosie. Waarschijnlijk was dat een vergelding van een bloedbad dat een paar dagen eerder op de luchthaven van Lod dat een paar dagen eerder had plaatsgevonden en waarbij 26 mensen om het leven kwamen.
Kanafani is een van de beroemdste vertegenwoordigers van de Arabische verzetsliteratuur geworden, waarbij hij steeds uitdrukking gaf aan het verlangen de bezette gebieden koste wat kost te bevrijden.
De roman krijgt een uitgebreid nawoord mee van vertaalster Djûke Poppinga. Ze vertelt daarin dat ze nog deze zomer in de grensstad Rafah in een kunstgalerie een foto tegenkwam van Kanafani. Ze noemt het onwaarschijnlijk dat deze daar nog hangt, ‘nu het conflict tussen de Palestijnen en Israël alleen maar in gewelddadigheid is toegenomen’.
Mannen in de zon. Ghassan Kanafani (met een nawoord van vertaalster Djûke Poppinga). Uitgeverij Jurgen Maas. ISBN 978 90 833441 2 6. Prijs: € 19,90.
Deze recensie verscheen eerder op Bazarow.com, hier oorspronkelijk gepubliceerd op 22 november 2023 en opnieuw geplaatst in het kader van de Nieuw Wij Zomerherhalingen.
