Seks en de Citadel van Shereen el Feki is een bijna sociologisch boek, vol met citaten over de sociale status quo en bespreekt vooral ‘problemen’ rondom seks, sekswerkers, genderidentiteit, allerlei soorten huwelijken, lesbiennes en homo’s, genitale verminking, mannen en viagra, vrouwelijke lusten, financiën van huwelijken die buitensporig zijn en financiën van mannen die een tijdelijk huwelijk met arme meisjes aangaan (en de sociale factoren die dit blijven mogelijk maken) en dat alles van binnenuit, aan de hand van talloze interviews.
Ook komen datingsbureaus-voor-de-liefde-van-je-leven tot aan datingsbureaus-voor-liefdes-voor-maar-even aan bod. Verder gaat het over plantaardige medicijnen, politiek, praktijkvoorbeelden uit de geschiedenis, familie, scholing, diverse regio’s van Marokko, Algerije, Tunesië, Egypte en Libanon tot aan de Golfstaten en Saoedi-Arabië. Het nodige-niet-te-ontlopen-stukje-religie passeert hier en daar ook de revue. In de context van Egypte bespreekt Shereen el Feki ook het koptisch christendom. Daar waar het mogelijk is haalt ze verschillende soennitische en ook sjiitische standpunten aan, zoals bij de bespreking van verschillende vormen van het ‘islamitisch’ huwelijk.
En ja, zoals ik het nu opschrijf, zo leest het ook. Het is veel. Het voelt soms opsommend en het staat bomvol citaten wat de leesbaarheid niet altijd ten goede komt. Je merkt dat ze een academische achtergrond/methode heeft en heel feitelijk de sociale toestand beschrijft maar dit met het persoonlijke probeert te combineren. Waar ik dat normaal altijd enorm waardeer, lopen de stijlen niet lekker in elkaar over (al houd ik hierbij een slag om de arm, soms raken dingen lost in translation). Jammer vind ik dat analyses meer afwezig blijven. Ze geeft wel wat geschiedenis en wat inkijkjes, maar geregeld kwam bij mij de vraag op “ja maar hoe dan, maar waarom dan”? De achtergrondstukken zijn naar mijn smaak te kort, en de quotes te lang.
Maar ieder zijn smaak. Het staat namelijk, door die veelheid aan informatie, wel vol met informatie over de status quo van vandaag. Voor iedereen die daarin geïnteresseerd is een absolute must om te lezen: onderwerpen die allemaal in de taboesfeer liggen. Zoals een weetje dat in Saoedi-Arabië seks tussen hetzelfde geslacht veelvuldig voorkomt, maar dat dit niet als homoseksueel gezien wordt, maar als een verwerpelijke daad die (simpelweg) gebeurt, maar niets met geaardheid te maken zou hebben. Jammer vind ik hier dat ze bijvoorbeeld niet dieper ingaat op hoe zich dit verhoudt met de extreme vorm van segregatie die er in dat land heerst.
Hoewel ze ongeveer alle taboes bespreekt, is er een grote afwezige. Misbruik. Zijdelings worden uiteraard dingen genoemd die absoluut in deze categorie vallen, maar er wordt niet expliciet als sociaal probleem op ingegaan. Eerder benadert ze het als sociaal economisch probleem. Jammer dat ze niet benoemt heeft waarom dit niet uitvoerig aan de orde is gekomen.
Het boek staat ergens in het teken van de revolutie, maar ergens ook niet. Het is wel een rode draad door het boek net als vergelijkingen met recente en oudere geschiedenis. De Arabische voorouders schreven en spraken bijvoorbeeld veel openlijker over seks. Met de opkomst van salafisten wordt alles krampachtiger, beschrijft el Feki.
Een divers boek met hier en daar passages die ik heel raak vind. Twee bleven me bij. Een rechter in Noord-Libanon die een vonnis moest uitspreken over een homoseksuele daad omdat dit ‘tegennatuurlijk’ zou zijn. De rechter hield een filosofische bewonderenswaardige prozaïsche verhandeling over de natuur en zag af van vervolging: een kleine maar duidelijke verandering. En een quote van de Tunesische theologe Youssef die een mooie Koran en Hadith uitleg gaf maar ook semi-gefrustreerd en liefdevol uitte: “Ze (mensen van tegenwoordig) lezen niet meer – ze kijken televisie, en luisteren naar al-Qaradawi en Amr Khaled (tv geleerden), maar lezen al-Tabari of al-Razi (klassieke geleerden) niet meer. Ze lezen het leven van Mohammed niet eens meer… Ik mag die man (Mohammed). Hij had nooit problemen met seksualiteit.”
Voor meer informatie over het boek of om ‘Seks en de citadel’ te bestellen, klik hier.
