Daar gaan we weer… een beetje het gevoel dat me inmiddels ook bekruipt wanneer het misgaat tussen Israël en de Palestijnen. Het gevoel dat je het verdere verloop al kunt uittekenen. Dat je al weet wat er nu gaat gebeuren. De nationale rouw, de opiniemakers die over elkaar heen buitelen om al dan geen afstand af te dwingen, te nemen of juist weigeren te nemen om alle bekende redenen. De dramatische ooggetuigenverslagen. De oproep om de vrede te bewaren en in hemelsnaam niet alle moslims hier op aan te kijken, maar juist de verbinding te zoeken. Of juist de tegenovergestelde reactie van alle grenzen dicht en minder minder minder… Voor mij persoonlijk was het de reden om de foto Je suis sick of this shit op mijn facebook te plaatsen. Bovenstaande klinkt wellicht tamelijk hard en natuurlijk vind ook ik dit vreselijk en is het nogal makkelijk praten vanachter je mobiel, laptop of ipad, maar G’d beware als het jouw familie of naasten zijn. Dit zijn moeders, vaders en kinderen. Zussen, broers en geliefden. En dat besef ik terdege. Toch overheerst het gelaten gevoel.
Onze premier Mark Rutte zegt dat wij met meer zijn. Dat geloof ik direct. Maar er zijn helaas maar een paar gekken nodig om de samenleving in ieder geval tijdelijk flink te ontregelen. Wat wel troost biedt, is dat die jihadistische heilstaat er nooit gaat komen. Europa heeft haar vrijheid zwaar bevochten en die geven we niet zomaar op. Dat brengt mij overigens wel tot de ontnuchterende conclusie dat gelijk hebben heel fijn is, maar het brengt de doden niet terug en tegen angst haalt het ook weinig uit. Investeren in ontwikkeling van empathie en ontmoeting, in liefde voor onze democratische rechtstaat, in het bieden van gelijke kansen in de maatschappij, in burgerschap en identiteitsvorming op scholen. Dat zijn allemaal zaken die helpen. Niet per se tegen aanslagen, want voor geradicaliseerde Syrië-gangers is het meestal al te laat. Al zou je ook daar preventief via jongerenwerk en community policing wat aan kunnen doen. Het gaat erom dat wij onze maatschappij met al haar kansen en vrijheden moeten blijven koesteren. Dan hebben de terroristen verloren. Het gaat niet om een strijd om land. Het is een strijd om ideeën en ideologie. Het beste medicijn is misschien wel uitgaan, genieten, investeren in vrouwenemancipatie, homorechten, keihard doorgaan met de interreligieuze dialoog en ontmoetingsprojecten en het omarmen van moderne Europese moslims. Investeer in de leiders en sleutelfiguren van de islamitische gemeenschap die hier ook pal voor staan. Mensen vergeten soms dat juist zij, de moslims die niet volgens de radicale ideeën van de terroristen leven, misschien nog wel een grotere doorn in het oog van deze lieden zijn dan ik als bruggenbouwende Jodin.
Ik zeg dit allemaal wel heel stoer, maar ik had gisteren ook twee zeer ontnuchterende ervaringen.
Ten eerste was ik op uitnodiging van de Amerikaanse consul met mijn man bij de Amerikaanse Broadway musical Pippin in theater Carré. Ik zat daar naast mijn goede kennis de consul. Opeens ging het licht aan. Het doek viel en de musicial werd stil gelegd. Het zou gaan om een technisch mankement. Een paar jaar geleden had ik daar niet aan getwijfeld, maar met het Bataclan en ook Brussel vers in mijn hoofd besefte ik dat ik, als er nu iets aan de hand was, op de gevaarlijkste plek in het theater zat. Ik probeerde de gedachte te onderdrukken en was vooral boos op mezelf dat ik hem überhaupt toeliet. Toen ik ‘all clear’ naast me hoorde, was ik enorm opgelucht. Het bleek echt een technisch mankement en de show ging verder. Kortom, hoewel ik niet bang ben en ook gerust weer de metro instap in de spits, is er toch iets veranderd in mijn bewustzijn.
Het tweede was het beeld van een islamitische vrouw met hoofddoek, die ik onderweg naar huis tegenkwam. Resoluut starend naar beneden liep zij langs het metroperron. Op ruime afstand van het metrospoor… Laatst biechtte een islamitisch vriendinnetje mij op dat ze nooit, maar dan ook nooit te dicht bij het spoor gaat staan. Ze is zich zo bewust van de haat van sommige mensen, hun veroordelende blikken. Alsof ze de belichaming van het kwaad zelf is, dat ze altijd ergens bang is dat iemand haar een keer een duw zal geven wanneer de trein of metro komt. Niet om wie ze is, maar om wat ze is. Wat is ze? Ze is zichtbaar moslima. Wie is ze? Een meisje met zo’n groot hart, dat ze haar laatste geld nog aan een ander uit zou geven.
Vanavond is het Poeriem. Dan vieren we hoe de moed en het doorzettingsvermogen van de bloedmooie, dappere joodse vrouw Esther ertoe leidde dat haar hele volk werd gered. Het ultieme verhaal van de power of one. Zij veroverde het hart van haar koning, die niet wist dat zij Joods was, en redde haar volk van de uitroeiing, uitvoerig gepland door zijn eerste minister Haman. Aan Hamans in deze tijd helaas geen gebrek, maar om mij heen zie ik ook meerdere koningin Esthers. Misschien zou het helpen wanneer al die radicale IS-strijders onverhoopt hun hart zouden verliezen aan een vrouw die voor democratie en vrijheid staat en Geert Wilders stiekem verliefd zou worden op een moderne moslima… Dat het niet hard tegen hard zou gaan, maar hart tegen hart. Dit is naïef, totaal hypothetisch en irreëel, maar wat wel reëel is, is het feit dat licht altijd overwint op duisternis. Er is maar een klein vlammetje nodig om een zee aan duisternis te verjagen. Een kaars verlicht een volstrekt donkere kamer. En dat kan alleen wanneer je blijft investeren in de zachte krachten.
