Zijn populariteit wordt vaak verklaard uit de globalisering waardoor er banen naar andere landen zijn gegaan. Maar het gaat economisch goed met de VS, de werkloosheid is zelfs in acht jaar niet zo laag geweest. De meeste Trumpstemmers hebben werk en een goed inkomen, zoals velen onder mijn vrienden in de VS. Toch zijn ze angstig en boos, ze voelen dat het met Amerika de verkeerde kant opgaat. Waarom? Omdat hun nationale zelfbeeld onhoudbaar blijkt te zijn.
In de jaren dat ik in de VS woonde, verbaasde ik me over de patriottische mythe die er alles doordringt. Die is gegrond in de komst van de ‘pelgrimvaders’ die Amerika als het beloofde land zagen dat met de Bijbel in de hand veroverd moest worden. De uitroeiing van de oorspronkelijke bewoners, de indianen, is een verdrongen schaduw die zich tot op de dag van vandaag wreekt in buitensporig geweld. Mijn gemeenteleden in Los Angeles sliepen met een revolver in hun nachtkastje.
Nog steeds leeft onder de Amerikanen sterk de mythe dat zij ‘Gods uitverkoren natie’ zijn met de missie om haar waarden in de wereld te verspreiden. Het meest recent deden zij dit in het Midden-Oosten waar zij tevergeefs hun versie van de democratie wilden opleggen, met de bekende rampzalige gevolgen.
Ook door andere ontwikkelingen wordt de nationale mythe steeds meer bedreigd. China zal binnenkort de VS inhalen als belangrijkste economische wereldmacht en andere opkomende landen steken Amerika eveneens naar de kroon. Meer en meer wordt de VS gewoon een van de andere grote landen in de wereld. Amerikanen voelen zich ingehaald, niet bijzonder meer. Make America great again is dan ook de leus waarmee Trump de verkiezingen won.
In plaats van naar zichzelf te kijken en de pijnlijke waarheid te erkennen, wordt de nationale mythe in stand gehouden door allerlei verdachtmakingen en paranoïde interpretaties. Andere landen zouden ten koste van de VS profiteren van handelsverdragen, China wil door het klimaatverdrag de nationale industrie ondermijnen, moslims en latino’s zijn een bedreiging. Het gegeven dat Trump feitenvrij dergelijke dingen kan beweren, bewijst hoeveel emotie er in het onhoudbaar geworden zelfbeeld als God’s chosen country zit.
Wie aan een zelfbevestigende mythe vasthoudt ten koste van de realiteit, zal vroeg of laat door die realiteit ingehaald worden. Ik denk dat met Donald Trump de VS nu een weg inslaat die tot een hardhandige ontnuchtering zal leiden. Amerika zal nog vaak op zijn benen tollen – en met Amerika de wereld.
Ik denk dat het zeer complex ligt. Er is zeer zeker het gegeven dat er een verschuiving van politieke en economische macht is van west naar oost en dat de VS dat moeilijk kan verkroppen. Deels veroorzaakt dat ook de achteruitgang van (lagere) middenklassen in de VS en de vergeten arbeiders die last hebben van Globalisering. Het argument ‘het gaat goed met Amerika’ is maar gedeeltelijk waar, het geldt voor een bepaald deel van de bevolking. Er is een groot deel van de bevolking in de VS die al lang stil is blijven staan of er achteruit is gegaan qua besteedbaar inkomen. Dat zijn vrij harde cijfers. het rijker deel is alsmaar rijker geworden, ook in de crisis. Het hart van het zichzelf bevoordelende financieel-industrieelcomplex mag zich dit vooral aanrekenen. Bij primaten zie je bijvoorbeeld dat koning aap nog een banaan voor zichzelf houdt en de anderen aan zijn onderdanen uitdeelt zodat de sociale verhoudingen goed blijven. De financiële maffia in de VS heeft dat al afgeleerd, met mede dit als resultaat. Uiteraard zijn er nog veel meer redenen maar de doorslag heeft bij deze verkiezingen gegeven een boze zich achtergestelde klasse die normaal gesproken niet zo snel gaat stemmen http://nos.nl/op3/artikel/2142260-trump-verslaat-de-peilingen-hoe-dan.html
Luc Christiaans: het is zeker waar dat een deel van de Amerikaanse bevolking geen vooruitgang ziet en boos is. Toch heeft 53% van de laagstbetaalden op Clinton gestemd. De oorzaak ligt dieper, op het vlak van zingeving. De vooral door witte blanken aangehangen stichtingsmythe van ‘God’s chosen nation’ (naar analogie van het bijbelse Israel) gaf Amerikanen het gevoel speciaal te zijn, een licht voor de andere volken. Die mythe is achterhaald door de werkelijkheid wat hen in een existentieel dilemma stort: wie zijn wij als VS nog? Dit kan tot irrationele reacties leiden, zoals de verkiezing van Trump die het tegengestelde belichaamt van het oude ideaal van Amerika als brenger van vrijheid en democratie.