Voortrekkersrol Nederland
Zo langzamerhand wordt immers duidelijk dat de maatschappelijke vertaling van het universele vredesideaal – waar de VN symbool voor staat – nooit van de grond zal kunnen (!) komen via de weg van militaire en economische confrontatie. De twee zijden van de afzichtelijke beleidsmedaille die oorlog heet, waarbij de ene zijde de andere versterkt en omgekeerd. Met als resultaat een wereld die met de dag aan leefbaarheid inboet. Zowel letterlijk, door constante aantasting van het milieu, als figuurlijk, door constant toenemende wetteloosheid.
Als antwoord daarop wordt het tijd dat deze realiteit niet alleen wordt ingezien, maar dat er ook naar gehandeld wordt. De VN is daarvoor de aangewezen instantie. Voor het bewijs daarvan zou Nederland in de wereld het voortouw kunnen nemen. En wel bij monde van premier Rutte, als hij later deze maand tijdens de 69e zitting van de Algemene Vergadering (AV) van de Verenigde Naties in New York, namens Nederland, zijn zegje doet voor het alziende oog van allerhande tv-camera’s.
Gaia-hypothese
Een toespraak waarin Rutte de 193 leden van de AV zou kunnen wijzen op het feit dat we in een mondialiserende tijd leven, met als consequentie: “Het mondiaal (in VN-verband) aanpakken van de grensoverschrijdende problemen van onze tijd”. In feite geeft Rutte daarmee aan dat alle VN-leden – los van nationaliteit, levensbeschouwelijke gezindte en/of politieke gezindheid – tot elkaar veroordeeld zijn wat het oplossen van de gemeenschappelijke wereldproblemen betreft.
Om die veroordeling handen en voeten te geven is allereerst een wereldwijd aanvaardbare levensopvatting nodig die op plausibele wijze wetenschappelijk te onderbouwen is, dus wel beschouwd nergens enig verzet oproept. Religieus noch ideologisch. Daarvoor leent zich de gaia-hypothese. De gedachte van onze aarde als één groot oerorganisme. Een levende giga-eenheid, die zich door de tijd heen op wonderbaarlijke wijze uit het niets heeft ontwikkeld tot zijn huidige status. De mens staat daar niet boven, als ware hij de maker/schepper ervan, maar maakt daar een onlosmakelijk deeltje van uit. Daaruit volgt dat wij, als mensheid, gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor de instandhouding van die levende totaliteit. Niet alleen in het belang van onszelf, maar in het bijzonder in dat van onze eerste zorg: “Ons nageslacht”.
Artikel 109 VN-Handvest
Voor de beleidsmatige vertaling van die gezamenlijke mondiale verantwoordelijkheid zal vervolgens de VN rigoureus omgebouwd moeten worden van een organisatie van regeringen die stuk voor stuk primair het nationaal of eigenbelang behartigen, tot een mondiaal beleidsorgaan met bovennationale bevoegdheden die primair staat voor het mondiaal of algemeen (levens-)belang. Niet alleen van de mens maar van al wat groeit en bloeit en ons altijd weer boeit.
Mocht een meerderheid van de 193 VN-lidstaten open staan voor de gaia-hypothese met haar verstrekkende levensbeschouwelijke en maatschappelijke implicaties, en tevens brood zien in een fundamentele reorganisatie van onze volkerenorganisatie, dan moet deze haar beslag kunnen krijgen via een algemene VN-conferentie ter herziening van het Handvest, waartoe artikel 109 de mogelijkheid biedt. Officieel had die conferentie al in 1955! moeten plaatsvinden, maar door krachtig verzet daartegen van de kant van de toenmalige Sovjet-Unie is zij destijds uitgesteld ‘tot een daartoe geschikt tijdstip’. Gezien de politieke patstelling waarin de wereld momenteel verkeert lijkt mij dat tijdstip aangebroken. Of daar gebruik van gemaakt zal worden hangt echter af van het antwoord op de vraag of de 193 VN-leden genegen zijn het langetermijnbelang dat vrede heet te laten prefereren boven nationale, partijpolitiek en financieel-economische kortetermijnbelangen.
Gezaghebbend wereldforum
Mocht die genegenheid voor het ‘algemeen belang’ bij de meerderheid van de VN-leden aanwezig zijn, dan opent dat automatisch de weg voor het agenderen van de algemene VN-conferentie ter herziening van het Handvest, waar artikel 109 van spreekt. Met betrekking tot die broodnodige herziening van het VN-Handvest, moet gedacht worden aan de opheffing van de dictatoriale (vetorecht) Veiligheidsraad, met de gelijktijdige overheveling van zijn primaire verantwoordelijkheid, de handhaving van de internationale vrede en veiligheid, naar de Algemene Vergadering. Dit orgaan krijgt daardoor de kans uit te groeien van een ongeloofwaardige mondiale praatclub, tot een gezaghebbend (los van nationale, partijpolitieke en financieel-economische belangen opererend) wereldforum met bovennationale bevoegdheden. Een overkoepelend mondiaal beleidscentrum bemand door mondiaal denkende deskundigen die op basis van onze ongeëvenaarde know how op elk terrein en de alom onderschreven rechten van de mens een wereldbeleid van de grond weten te tillen waarmee de wereldproblemen en het daarmee gepaard gaande onrecht adequaat en duurzaam bestreden kunnen worden. Het beleid op nationaal niveau van elke VN-lidstaat, zal daar logischerwijs de afspiegeling van zijn.
Wereldvrede
Mocht Rutte open staan voor bovenstaande bespiegeling en zich daar hard voor willen maken tijdens de komende AV van de VN, dan zou dat kunnen leiden tot een doorbraak in de gezamenlijke strijd voor wereldvrede. Het gemeenschappelijk door aller volkeren en alle naties te bereiken ideaal (Preambule Universele Verklaring van de Rechten van de Mens). Een cruciale doorbraak die in feite inhoudt dat de VN, als vertegenwoordiger van de wereldbevolking, de leidende rol in de wereld overneemt van de VS. Niet de Amerikanen maar wij, als mensheid, zullen daardoor het dagelijkse mondiale reilen en zeilen gaan bepalen. Redelijkerwijs gesproken is het aannemelijk te veronderstellen dat die gezamenlijke bepaling bij Rusland noch bij de IS op onoverkomelijke bezwaren zal stuiten, ervan uitgaande dat zowel de Russen als de Jihadisten (net als wij) ziek zijn van het oorlogsgeweld en hunkeren naar vrede. Voor het waarmaken van die mondiale hunkering, het omsmeden van zwaarden naar ploegscharen, is de tijd zo langzamerhand meer dan rijp.
Wat een klassiek Nederlandse denktrant die Van der Heiden hier tentoonspreidt. Zijn betoog heeft hij, and dat is prijzenswaardig, zelf al samengevat:
“In de strijd voor de betere wereld kiest Europa zowel voor economische confrontatie met Rusland, als reactie op de Russische invasie in Oost-Oekraïne, als voor militaire confrontatie met IS, als reactie op de door Jihadisten gepleegde gruwelijkheden. Alleszins begrijpelijk, maar de betere wereld zal die goedbedoelde Europese confrontatiepolitiek niet dichterbij brengen.”
Allereerst dat woordje “kiest”. Dat impliceert dat Europa voor hetzelfde geld heel andere keuzes had kunnen maken. Welke dan wel? Ook daar id Van der Heide vrij duidelijk over: “Zo langzamerhand wordt immers duidelijk dat de maatschappelijke vertaling van het universele vredesideaal – waar de VN symbool voor staat – nooit van de grond zal kunnen (!) komen via de weg van militaire en economische confrontatie.”
Tsja, wat moet je daar nou van zeggen?
Dat een militaire confrontatie simpwelweg beslissend kan zijn als slechts een van de partijen superioriteit heeft op het gebied van militaire macht en bereid is om die te gebruiken (zoals Rusland bij de annexatie van de Krim en het geweldadig opdelen van de Oekraine?). Dat een dergelijke militaire oplossing bepalend en uiterst efficient kan zijn?
Dat binnen ieder land met regelmaat conflicten beslecht worden op grond van macht (met het uitzicht op geweld)? Dat de rechterlijke macht, het gehele politie-apparaat, en het leger routine-instrumenten zijn om conflicten efectief te beslechten en die *allemaal* berusten op gebruik van macht en mogelijkheid to escalatie? Weliswaar kan dit falen als ze tegen de wil van grote groepen worden ingezet, maar waar geen weerstand uitkristalliseert zijn deze instrumenten bepalend. En uiterst doeltreffend.
Dat de hele VN volgens een one-country-one-vote systeem is opgezet en het merendeel van de “leden” uit ordinare dictaturen bestaat? En dat al die “leden” (op de paar idealistische uitzondering na, zoals b.v. de Westerse wereld) in eerste instantie gaan voor eigenbelang, en “harmonie” etc. etc. pas aan de beurt laten als het ze niets kost??
Dat de VN veiligheidsraad daarentegen bewust en geheel expliciet geordend is op basis van militaire macht (landsgrootte, grootte en kwaliteit van her leger, bezit van kernwapens) en economische macht? En dat zeker in die kringen het eigenbelang voorop staat?
En dat om die reden Rusland altijd ingrijpen in Syrie (hun aloude client) geblokkeerd heeft? En dat China en de VS rustig bleven toekijken hoe in Cambodja zich een genocide voltrok? En dat China zich altijd en faliekant verzet tegen VN-mandaten om in falende staten iets te doen omdat zij hun binnenlandse dictatuur niet onderworpen wensen tezien aan VN pottenkijkers? En dat dat nog maar een klein gedeelte van de lijst is?
En uitgerekend *die* VN ziet Van der Heide als *het* vehikel om tot een betere wereld te geraken?
Terwijl het juist de internationale handel en ondernemingsgewijze productie geweest is die Brazilie, Rusland, India, en China transformeerde van onderontwikkelde faalgevallen tot landen met goede economische perspectieven (en in het kielzog van de economische groei ook de meer sociale ontwikkeling)?
Dacht Van der Heide nou werkelijk dat “protocollen”, “handvesten”, en “overlegstructuren” vanzelf leiden tot gezag, compliantie daaraan, of zelfs maar een betere kwaliteit besluitvorming?
Mag ik in dat geval Van der Heide wegzetten als een idealistische maar onverantwoordelijke luchtfietser die geen enkel besef heeft van hoe de wereld werkelijk in elkaar steekt, niets geleerd heeft van de ontwikkelingen van de afgelopen 50 jaar, en vooral verre gehouden moet worden van iedere besluitvorming?
En hem eens verwijzen naar een belangrijke feitensite zoals http://www.gapminder.org ?