Toch zie je iedere keer weer als er ‘iets’ in de wereld gebeurt oud en jong samen reageren. Na de aanslagen in Parijs en Brussel, tijdens de nacht van de vluchteling en ieder jaar op 4 mei. Het ontroert ons om tijdens de dodenherdenking kinderen en jongeren, die ver na de 2e Wereldoorlog zijn geboren, deel te zien nemen. In stilte.
Een gedeeld ideaal
Soms lijkt het alsof het ideaal van vrede gekrompen is van een wereldomvattend ideaal naar een persoonlijk streven. Blijkbaar identificeren wij ons makkelijker met de wereld dichtbij dan de allesomvattende wereld. Wat kunnen ouderen en jongeren samen voor de vrede doen? Alleen al door die vraag aan onze kinderen te stellen kunnen we een proces opgang brengen van ‘samen dragen’ in plaats van overdragen.
Na de aanslagen in Parijs en Brussel schreven David van Reybrouck en Thomas D’Ansembourg hun pamflet ‘vrede kun je leren’². Zij schetsen een handelingsperspectief en roepen overheden op om op scholen aan drie onderwerpen aandacht te besteden: innerlijke vrede (1), samen met dialoog (2) en overstijgende bezieling (3). Zij geven ook aan hoe scholen dat praktisch zouden kunnen invullen. Voor het bevorderen van innerlijke vrede zien zij veel aanknopingspunten in mindfullness. Voor het beschaafd omgaan met conflicten bepleiten zij geweldloze communicatie. En in aandacht voor ‘compassie’ zien zij mogelijkheden om bij kinderen het gevoel te versterken voor dat wat ons overstijgt.
Oud en jong hebben elkaar wat te vertellen
De drieslag van Van Reybrouck en D’Ansembourg spreekt ons aan. Niet alleen voor op school, maar in het samengaan van oud en jong in de samenleving. Wij geloven dat religies voor het bevorderen van innerlijke stilte en het bieden van een overstijgend perspectief de samenleving veel te bieden hebben. Met Yvonne Zonderop³ geloven wij dat de oude verhalen uit het christendom en ook die uit andere grote stromingen zoals islam, jodendom, boeddhisme en hindoeïsme⁴ actuele betekenis hebben. Het zijn verhalen die vaak profetisch wijzen op de vrede tussen alle mensen.
Het generatielogo van het Apostolisch Genootschap is in dit verband treffend: een oudere hand die de fakkel overdraagt aan een jongere hand met op de achtergrond de wereldbol. Ouderen kunnen de oude verhalen uit hun traditie voor jongere generaties levend maken. Denk aan de Vredes idylle uit Jesaja. En aan de symbolen van de vrede, het beeld van de duif met de tak of de vingers in V vorm.
Maar ouderen kunnen ook van jongeren leren. Ook zij weten dat wapens meestal geen vrede brengen en slaan ook niet. Vrede vraagt om idealen en om dialoog. Op veel scholen wordt aandacht besteed aan het tegengaan van pesten. Er zijn zelfs scholen en hele stadswijken waar het werken aan de vrede centraal wordt gesteld⁵. Hebben wij ouderen enig idee tot welke inzichten dit bij onze kinderen en jongeren leidt? Vraag er naar! En ga met elkaar in gesprek. De vredesweek 2018 biedt daarvoor een uitstekende kans! Maak een afspraak, ga aan tafel en luister naar elkaars verhalen. “Hoe doe jij dat, ‘aan de vrede werken’”?
¹ 15 t/m 23 september 2018. Zie Vredesweek.
² ‘Vrede kun je leren’ van David van Reybrouck en Thomas D’Ansembourg (2017), De Bezige Bij.
³ ‘Ongelofelijk, over de verrassende comeback van religie’ van Yvonne Zonderop (2018), Prometheus.
⁴ ‘De wereldziel’ van Frédéric Lenoir (2012), Ten Have.
⁵ De vreedzame school en de vreedzame wijk. Zie voor meer informatie Stichting vreedzaam en vreedzame scholen.
Wies Houweling en Hans Leeflang
Wies (Vrijzinnigen Nederland ) en Hans (Apostolisch Genootschap) vormen samen met Joost Röselaers ( Remonstranten) een netwerk van vrijzinnige opiniemakers. Zij blazen het woord ‘solidariteit’ nieuw leven in. Niet door te polariseren, maar door begrip te kweken. Zie www.begripkwekers.nl.
