Ons doel was dat de Noord-Ieren vanuit ons land naar hun eigen situatie zouden kijken. We probeerden hen daarom in contact te brengen met de Nederlandse tradities, zodat zij deze gingen vergelijken met de Noord-Ierse samenleving en daarop meer zicht kregen. Wij hadden aan het begin van het programma altijd een spreker van buiten die met verve het Nederlandse zuilensysteem uitlegde. Voor hen was de verzuiling een verbijsterend fenomeen. De verzuiling ging immers zo ver dat de katholieken, als dit enigszins kon, bij voorkeur gingen winkelen in en bij ‘katholieke’ winkels, de ‘protestanten’ bij die van geloofsgenoten. Neen, zo erg was de toestand in Noord-Ierland toch niet. Zij putten uit deze waarneming zelfvertrouwen: elders waren kennelijk soortgelijke problemen. Het was de moeite waard om met andere ogen naar hun eigen land te kijken en naar wat een situatie van vrede zou zijn.
Bij zulke conferenties weet je nooit of je zelf als leiding niet meer leert dan de deelnemers. Zo heb ik geleerd om een onderscheid te maken tussen ‘Associative Peace’ en ‘Dissociative Peace’. ‘Associative Peace’ is de messiaanse vrede waarnaar vele westerse mensen uitzien en waarvan zij dromen. Het is de vrede die gezocht wordt in de kersttijd en die we verhopen in het nieuwe jaar. Profeten kunnen die vrede met prachtige beelden beschrijven. In deze vrede zijn er geen gewelddadige conflicten. Mensen accepteren elkaar hoe verschillend zij ook zijn. Ze komen voor elkaar op, maar zonder wapengekletter. Meningsverschillen worden opgelost door elkaar in gesprekken te ontmoeten. De leden van de samenleving zijn als in een verbond verenigd, waarin de sterkere partij opkomst voor de zwakkere partij.
De ‘Associative Peace’ is een visioen dat met ons mee gaat en ons inspireert. Maar het is onverstandig te denken dat we een dergelijke vrede kunnen bereiken. We slepen immers een hele geschiedenis mee van conflict, discriminatie en geweld. ‘Associative Peace’ moet ons geschonken worden. Zo gauw we proberen deze vrede hier en nu te bewerkstelligen, stoten wij op allerlei tegenkrachten. We ontkomen er niet aan om te proberen deze vrede af te dwingen – het gebruik van enig geweld is onvermijdelijk. Het is veel realistischer te streven naar ‘Dissociative Peace’. In plaats van te proberen iedereen te verenigen in één manier van samenleven, proberen we scheidingen te weeg te brengen en bestaande scheidingen te koesteren. Je probeert mensen uit elkaar te halen. Dit soort vrede is niet ideaal, maar wel effectief. Ze ligt binnen de menselijke mogelijkheden. Deze sluit aan bij wat ik in het vorige blog gezegd heb, dat conflicten vaak opgelost worden door een andere route in te slaan. ‘De eerste stap op de weg naar vrede is verschillen aan te brengen, zodat mensen zichzelf terugvinden en als het ware uit elkaar getrokken worden.’ Leve dus de verschillen. In Noord-Ierland hebben ze een ‘Dissociative Peace’ opgebouwd. Het is een wankele vrede. Toch wens ik aan het begin van dit jaar ook landen als Syrië, Egypte en Libië deze gebrekkige vrede toe.
Kijk ook eens op de website Meerdanikzelf.nl
