Azië
Wat Hillary niet gelukt is, is vele Aziatische vrouwelijke politici wél gelukt. Al in 1960 werd Sirimavo Bandaranaike minister-president van Sri Lanka, toen nog Ceylon. Er volgden vele vrouwelijke leiders in Azië, zoals Indira Ghandi in India, Benazir Bhutto in Pakistan en Megawati Sukarnoputri in Indonesië. Vandaag kunnen we aan de lijst van vrouwelijke politiek leiders in Azië natuurlijk Aung San Suu Kyi, Myanmar, toevoegen en Tsai Ing-wen, sinds januari van dit jaar president van Taiwan. Tsai is, opmerkelijk genoeg, de enige van de totaal 13 vrouwelijke leiders die Azië kent of gekend heeft, die niet de vrouw, weduwe, dochter of zuster van een eerdere nationale (minister-)president is.
Gelijkwaardigheid
De vraag die daarom weleens gesteld wordt, is of deze vrouwelijke Aziatische leiders hun positie vooral te danken hebben aan hun familiaire relatie of dat het hun eigen politiek leiderschap is dat hen op deze plek gebracht heeft. Deze vraag is lastig in algemene termen te beantwoorden. Wél is duidelijk dat, ondanks vrouwelijk politiek leiderschap, er in de meeste Aziatische landen absoluut geen sprake is van gelijke rechten en kansen voor meisjes en vrouwen. Terwijl Hillary Clinton al in 1997 tijdens de VN Vrouwen Top in Beijing opriep te erkennen dat mensenrechten vrouwenrechten zijn en rechten van vrouwen mensenrechten, zijn het in Azië nog altijd vrouwen en meisjes die geen rechten hebben en geen kansen krijgen.
Asian University for Women
Kamal Ahmed, jurist uit Bangladesh, zag het grote aantal vrouwen dat, hoe dan ook, de moed had de stap naar politiek leiderschap te wagen en combineerde dat met het trieste feit dat juist meisjes in Aziatische landen vaak niet de kans krijgen hun (leiderschaps)kwaliteiten te ontwikkelen. Daarom begon hij in 2008 de Asian University for Women. Vandaag de dag een plek waar meer dan 500 meisjes uit de meest kwetsbare plekken van 15 Aziatische landen de kans krijgen hun leiderschapskwaliteiten te ontwikkelen. De meisjes worden op rigoureuze manier geselecteerd, waarbij doorzettingsvermogen en een kritische, creatieve manier van denken cruciaal zijn.
Op de Universiteit krijgen ze eerst een voorbereidende opleiding om Engels te leren en vooral om creatief en kritisch te blijven denken. De Universiteit is, zowel wat studenten als docenten betreft, een volstrekt multiculturele en multireligieuze gemeenschap. In het dagelijks leven op de campus leren de studenten omgaan met verschillenden vormen van diversiteit. Wie niet kan omgaan met diversiteit, zo luidt de visie, kan nooit een goede, verbindende leider zijn.
Diversiteit
Wereldwijd zien we meer vrouwen op de voorgrond treden. Niet alleen in de politiek, maar ook in het bedrijfsleven en de academische wereld. Toch is er in nog vrijwel geen enkel land sprake van gelijkwaardigheid tussen mannen en vrouwen. Wereldwijd is slechts één op de vijf parlementariërs vrouw, bij vredesonderhandelingen is minder dan tien procent van de onderhandelaren vrouw en slechts vier procent van bestuursleden van het (internationale) bedrijfsleven wordt gevormd door vrouwen. Op sommige plekken in de wereld wordt het vrouwen nog steeds onmogelijk gemaakt te stemmen, zelfs als dit recht in de grondwet van hun land is vastgelegd.
En ook in Nederland, als we kijken naar de lijsttrekkers van politieke partijen, zien we een ‘old boys network’: anno 2017 is er slechts één vrouwelijke lijsttrekker, die van de Partij voor de Dieren.
Hoe zeer we ook weten dat, daar waar er sprake is van diversiteit qua gender, maar ook wat etniciteit, leeftijd en fysieke mogelijkheden betreft, er beter gepresteerd wordt, lukt het nog steeds niet er naar te handelen. Waarom?
Nieuw leiderschap
Ik denk dat het ten diepste nog steeds ontbreekt aan de wil om dingen anders te doen. Anno 2017 zijn we echter in een tijdperk beland waarin we geen keus meer hebben.
Om ons heen zien we een wereld waarin onderling wantrouwen razend snel toeneemt en door politici tegenstellingen eerder bevorderd dan overbrugd worden. We zien een wereld waarin de waarden die we als wereldgemeenschap onderschreven hebben, onder druk staan. We zien een wereld waarin de antwoorden die leiders geven op de vragen van de vandaag, niet meer voldoen. We hebben nieuwe structuren nodig en nieuwe leiders.
2017 is een jaar van belangrijke verkiezingen voor Europa: Duitsland, Frankrijk, Nederland en Italië gaan naar de stembus.
Of het nou mannen of vrouwen worden die als leiders uit de (stem)bus komen, laten we hopen dat het mensen zijn met voldoende lef om verbindend en werkelijk nieuw leiderschap te tonen.
Graag wens ik u allen een vredevolle Kerst en een gezond en inspirerend 2017.
