Overal hoor je dat het crisis is. Maar wat merk ik er zelf van, als predikant in een jonge en redelijk welvarende woonwijk? De crisis wordt enigszins zichtbaar als je de lege winkelpanden in onze binnenstad ziet, of de al even lege kantoor- en bedrijfsgebouwen langs de randen van ons stadje. Je hoort het soms in verhalen van mensen, over het kwijtraken van hun baan, of juist van jongeren die geen (vaste) baan kunnen vinden. Anderen vertellen dat ze meer moeite moeten doen om hun huis te verkopen, want ook de woningmarkt verkeert in crisis.
Echt schrijnende verhalen ben ik nog niet tegen gekomen. Is dat omdat de meerderheid van de kerkleden niet in sectoren werkt die het eerst door de crisis worden geraakt? Of moet het echte effect van de crisis nog komen, als de gevolgen van de opeenstapeling aan bezuinigingen door gaan tellen? Wel weet ik via de diaconie dat de lokale voedselbank het aantal afnemers beduidend ziet groeien. Natuurlijk probeer je alert te blijven op signalen, in het pastoraat, via de diaconie, waar mensen in problemen zouden komen.
In 2009 heb ik het initiatief genomen om een werkgroep economie en geloof te vormen. De aanleiding daarvoor was de zogenaamde ACCRA-verklaring, een oproep van de wereldbond van reformatorische kerken om de onrechtvaardige gevolgen van onze wereldeconomie op de agenda van de kerken te zetten. We hebben ons vanaf het begin verdiept in de economische theorie, maar zoeken ook naar mogelijkheden om op het lokale vlak bij te dragen aan duurzaamheid en aan een rechtvaardiger economie. Inmiddels zijn er al verschillende activiteiten door de werkgroep opgezet. We hebben de kerkrentmeesters kunnen overtuigen dat er in de verschillende kerkgebouwen in Assen energiezuinige lampen moeten worden gebruikt. We zijn druk bezig om voor onze plaatselijke protestantse gemeente het Fair Trade-keurmerk voor kerken binnen te halen. Samen met de burgerlijke gemeente participeren we in een project om energiebesparing in woningen te realiseren. Al drie jaar achtereen organiseert de werkgroep op Dankdag een thema-avond, achtereenvolgens een forumdiscussie over duurzaamheid, en lezingen van weerman Reinier van den Berg over de klimaatverandering en van econoom Arjo Klamer over de economische crisis. Dit voorjaar is filosoof Hans Achterhuis uitgenodigd. Ter voorbereiding bestuderen we zijn boek De mythe van de vrije markt.
Bovenstaande laat zien hoe ik (met anderen) probeer de uitdagingen die de crisis oproept op te pakken. Volgens mij is de huidige crisis meer dan een conjuncturele crisis. Het betekent dat we de manier waarop we de afgelopen decennia de wereld hebben ingericht en de economie georganiseerd, op zijn einde loopt. Er is een fundamentele verandering nodig. Daarom is het belangrijk om te werken aan bewustwording en mentaliteitsverandering, want dat zijn voorwaarden om tot een ander handelen te komen.
Waar mogelijk gebeurt dat ook in de kerkelijke vieringen. Zelf ben ik niet zo gecharmeerd van al te nadrukkelijke thematische vieringen en preken. Dat is vaak zo geforceerd. Maar wie met gevoeligheid de wekelijkse (rooster)teksten benadert, ziet meer dan eens aanleiding om een verbinding te leggen met de huidige politieke en economische actualiteit.
Tja, Assen is een relatief rijke stad. Is wel iets anders dan het Groningse Delfzijl.
Persoonlijk denk ik dat schaamte over je financiËle situatie een belangrijke rol kan spelen. Ik heb zelf ooit veel geld verloren vanwege een faillissement. Dat ga je niet aan anderen vertellen. Ook de dominee niet, je wilt zo snel mogelijk weer normaal door.
…..is de huidige crisis meer dan een conjuncturele crisis. Het betekent dat we de manier waarop we de afgelopen decennia de wereld hebben ingericht en de economie georganiseerd, op zijn einde loopt. Er is een fundamentele verandering nodig.
Toch een samenhang met de Maya-kalender? De wereld van de mensen staat op een keerpunt, waar we moeten kiezen hoe we verder willen.