“Ik moet bekennen dat ik niet van uitdagende stellingen hou. Evenmin als van debat en polemiek. Zulks ontaardt veelal in een woordenstrijd terwijl ik graag zie dat er eerst duidelijk overeengekomen wordt waar het precies om gaat. Ik besef dat ik met mijn hang naar precies, reflectief en genuanceerd denken vandaag de dag wat uit de toon val. Bezinning, nuance en traagheid staan haaks op de door de media aangestuurde tijdgeest waarin alles – ook onze meningsvorming – snel, flitsend, prikkelend en vooral niet te moeilijk moet zijn. Bij iemand als mijzelf roept bovenstaande stelling echter geen mening op. Wel vragen. Bijvoorbeeld, wie zijn ‘we’? Wat wordt er bedoeld met ‘leger’? Wat betekent ‘spiritueel’? En in welke context staat dat woordje ‘steeds’; historisch, cultureel of religieus?
Laten we ervan uitgaan dat het gaat om wij Nederlanders, zonder onderscheid van geslacht, leeftijd, opleidingsniveau of etnische/levensbeschouwelijke achtergrond; dat spiritueel verwijst naar innerlijk leven en dat ‘steeds’ staat in relatie tot de Nederlandse geschiedenis vanaf pakweg 50 jaar terug. Dan blijft over het woordje ‘leger’. In relatie tot innerlijk leven wordt aan ‘leger’ twee verschillende, contrasterende, betekenissen toegeschreven. Leegte als voorwaarde tot een rijk innerlijk leven of leegte juist als teken van gebrek aan rijk innerlijk leven. In het eerste geval staat leegte voor rust, stilte, alleen zijn met jezelf, tijd voor bezinning en even (ogenschijnlijk) ‘niets’ doen. In dat geval zou de stelling dat wij spiritueel leger worden juist een vooruitgang zijn met betrekking tot vroegere tijden.
Maar daarnaast is er ook een negatieve benadering waarin leegte staat voor gebrek aan (bewust) leven, de dood, verveling, ledigheid, een gevoel van zinloosheid veroorzaakt door een oppervlakkige, naar buiten gerichte, levensstijl. Een klein onderzoekje in mijn naaste omgeving vertelt mij dat dit de meest voor de hand liggende associatie is. Dus, hebben wij Nederlanders meer dan een paar decennia geleden te kampen met een uitgeholde innerlijke belevingswereld door onze oppervlakkige stijl van leven? In wezen ben ik het hier niet mee eens, maar de praktijk leert mij anders. Helemaal in de sfeer van de tijdgeest had ik maar 300 woorden tot mijn beschikking om op deze stelling te reageren. Zouden we elkaar wellicht tot spirituele leegte dwingen?”
Helemaal eens met deze stelling. Wat te denken van aurahealing, chakra’s, mantra’s en andere flauwekul. We leven in een Happinez-tijd en die is spiritueel erg leeg. We vinden onszelf vreselijk belangrijk en we willen vooral een luxe vorm van aandacht voor iets wat niet kunnen benoemen.
De kerkelijke spiritualiteit heeft plaatsgemaakt voor bredere spiritualiteit. Die kan heel vullend en waardevol zijn.
Als je niet eens meer weet wat er in de bijbel staat – kijk naar de jongeren van vandaag – dan ben je sowieso al leeg qua spiritualiteit!
Steeds meer anti-religieuzen, steeds minder doorleefde spiritualiteit….
Lees het nieuwe boek van dr. De Hart: de ietsisten zullen in aantal toenemen, de kerken zullen steeds meer terrein verliezen. Ietsistische spiritiualiteit is misschien niet heel erg leeg, maar wel iets leeg.
Het woord ‘wij’ wordt vaak te breed en abstract voor mensen als het ‘de mensen’ als zodanig omvat.
Dus wordt het verengd tot Wij, Europeanen… Wij, Nederlanders … Wij, PVV’ers … Wij, de familie …
Dat is niet erg, indien er naar rato eigenschappen toegekend worden, verantwoordelijkheden, rechten en plichten. Maar, daar start de scheefgroei.
In de communicatie is dat merkbaar, in de ethiek, de omgang met elkaar is dat al gestart.
Hier spreekt iemand van te breed spiritueel tegenwoordig, een ander direct daarna over de verenging door kerkelijke wijzing. Terwijl het hier bepaalde groepen mensen betreft.
En zo gaan we door… voor en tegenstand.
Zolang wat voor ‘Wij’ dan ook zich weten aanmeet of proclameert, of erger nog, oplegt, dan zal er nooit harmonie, laat staan vrede kunnen gedijen.
Hol, vol, leeg, zin, loos… het leven bestaat uit polariteiten. Het is de kunst dat te bemerken en dat naar elkaar toe te brengen. Dat heet balans.