En toch vind ik heilig een waardevol woord en zou ik het deze maand graag over een andere boeg gooien. Mijn pubers gebruiken het woord heilig als ze iets geweldig vinden: ‘Oh dat nummer is écht heilig!’ Die ene song is kennelijk zo bijzonder dat het van een andere orde is dan andere liedjes. Heilig betekent in het Hebreeuws: ‘apart, apart gezet’ (en dat in positieve zin).
En zo heb je vast ook allemaal iets wat je heilig is. We kennen allemaal de vraag: wat zou je meenemen als er brand uitbreekt in je woning? Je komt dan uit bij de dingen die jou echt niet mogen ontbreken. Die jouw verhaal helpen vertellen. Een heilig object is iets waar je een verhaal bij hebt, dit heiligs verwijst boven jezelf uit naar een grotere verbinding met degenen voor jou, door jou, met en na jou. Heilige objecten vertellen je iets over waar je vandaan komt of over wie je bent. Waar je hart ligt en waarom.
Wat is jou heilig?
Heilig raakt bij mij aan een gevoel van eerbied. Voor iets heiligs of iemand die door zijn of haar gedrag naar iets heiligs verwijst doe ik graag mijn jas uit, kan ik stilvallen of maak ik een buiging. Deze persoon of deze handeling laat mij iets zien van een andere orde.
Waar of voor wie zou jij een buiging maken?
Die ervaring van heiligheid heeft te maken met iets of iemand die mij verder wijst. Naar de kern. Die een appél doet op een groter goed voorbij het eigen hachje, het eigen gelijk of succes.
Het is het makkelijkst om het te laten bij het heiligen van een ander, een ander te vereren, terwijl ik ergens ook een stem hoor die mij zegt: wees niet bang, kom tevoorschijn.
Waar vinden we in onze maatschappij heiligheid die we willen koesteren? Ik moet als eerste denken aan de sfeer van diepe verbondenheid en onderlinge afhankelijkheid die ik kan ervaren bij een uitvaart. En hoe krachtig we dan gezamenlijk tevoorschijn kunnen komen. Ieder zet zijn of haar beste beentje voor en samen zijn we veel meer dan de som van onze delen. En dan hoor ik mensen vragen: Waarom toch alleen vandaag?
Wat is volgens jou voor ons allemaal heilig? En doe jij daar zelf aan mee?
Sanctus, sanctus, sanctus
Dominus Deus Sabaoth
zo zongen wij dat in de katholieke eredienst, tenminste, tot het in Noordwijkerhout als te plechtig en archaisch terzijde geschoven werd. Het was een van de alleroudste liturgische gebeden, al in de 2de eeuw na Chr door een of andere paus ingevoerd, en dan 2000 jr later ,heel ruimdenkend en voortvarend aan een kil strand afgeschaft. Ook mooi: het kwam uit de Joodse eredienst, uit de Synagoge dus, dus zo apart was het niet. In onze postmoderne seculiere religie is niets meer heilig, lijkt het wel.
Ik weet niet of dat zo is, al kan ik mij jouw gevoel wel voorstellen. Het idee van wat heilig is verandert maar of dan niets meer heilig is? Wel vind ik het spannend om te onderzoeken wat ons nog gezamenlijk heilig is. Want ik heb het idee dat we allemaal voor onszelf wel een idee hebben van wat ons heilig is..
“Wat is je heilig?”
Dat is een gewichtige vraag.
“Onze Vrijheid”, die is me heilig.
En dan bedoel ik de mogelijkheid in ons land om te denken, te zeggen en te doen wat je wilt, zolang je daarbij rekening houdt met anderen.
Daarbij ben ik schatplichtig aan die mensen die in de laatste wereldoorlog hun leven hebben gegeven voor die vrijheid.
En nog steeds zijn er velen bezig om die vrijheid te beschermen tegen allerlei tegenkrachten.
Tot zover heb ik het over de Uiterlijke Vrijheid gehad.
Er is ook een Innerlijke Vrijheid.
Daar ben jezelf alleen verantwoordelijk voor en die is veel lastiger te verwerven.
Jezus is in die zoektocht de heilige leidsman voor mij.
Heel soms zijn er momenten waarin alles samenvalt, alles klopt en jezelf onderdeel van het heilige bent.
Dan ben je één en compleet en werkelijk VRIJ.
(Meestal wordt je echter beheerst door gewoonten en gehechtheden en verplichtingen).
Wat is je heilig, Louise? Iets wat niet meer ter discussie staat, waar je absoluut geen afstand van wilt doen (bijv., mijn middagwandelingetje, dat ik niet opgeef om met jou of met die op dat uur en dan en dan uit te gaan).
Dirk, dat schreef ik toch al! OnzeVrijheid en daarbinnen mijn eigen vrijheid zijn mij heilig!
Verder misschien mijn oude, opgelapte teddybeer. ?
Graag einde aan dit draadje als de discussie niet inhoudelijk verder verdiept wordt.
Dank voor je bijdrage. Vrijheid heeft inderdaad ook te maken met je innerlijk vrij voelen. Ik herken ook het gevoel van werkelijke vrijheid waar je het over hebt. En soms voel ik mij pas vrij als ik niet met mijzelf bezig hoef te zijn, hoe gek dat ook kan klinken. En die vrijheid heeft dus voor mij meestal niet te maken met alleen maar doen wat ik zelf wil maar met een ander soort vrijheid…Vrij van…… de dingen die je beheersen zoals je schrijft.. en waar ben je dan vrij voor?
Het is moeilijk om Heilige Tijd in woorden te vangen, Claartje.
Juist ook, omdat het búiten de klok-tijd staat.
Je verliest dag en uur en je verliest je “ik”, maar je vindt “jezelf”.
Je verbindt je met Het Al en je wéét. (Zonder dat dat ook maar iets met je hersens te maken heeft).
Je wéét gewoon… dat alles in wezen goed is, dat je maar super klein bent en tegelijk onzegbaar groot, dat je een bedoeld onderdeel bent van een groots geheel. Al je zorgen zijn volkomen onbelangrijk, hersenspinsels van mensen in de mallemolen van het aards bestaan.
Het klinkt misschien erg hoogdravend. Toch overdrijf ik niet.
Maar Heilige Tijd gaat weer voorbij. Moet ook wel. Anders kun je je hier niet handhaven. Het zijn wel leermomenten.
Ik ben nu bezig met het boek “Samenspreking der vogels” van de Perzische soefi, Attar.
Daarin zijn allerlei soorten vogels o.l.v. de Hop op zoek naar de Simoerg (een mythische vogel, die de Eeuwige verbeeldt.)
Al die vogels hebben een eigenaardigheid, waardoor ze belemmerd worden op reis te gaan. (Eigenlijk vergelijkbaar met de 7 hoofdzonden in het christendom.)
Het einde van dat boek moet heel verrassend zijn. Maar zover ben ik nog niet.
Dan zijn die kinderen best al ver, want spreken over wat voor jou heilig is, maakt je kwetsbaar en er kan ook lacherig op gereageerd worden.
Voorlopige conclusie van dit stuk en de reacties: dat iets heilig is voor een persoon of gemeenschap kan zowel mensen uit elkaar drijven, conflict en uitsluiting veroorzaken, of juist tot elkaar brengen. Groot verschil met vroeger (dus ouderen zullen dat sneller ervaren): heiligheid was toen vooral iets van de (geloofs)gemeenschap (heel vroeger: de heilige eik die Bonifacius omhakte), nu vooral iets persoonlijks, het innerlijk. Vooruitgang?
Wat een mooie oefening om met grotere kinderen te doen. Want dat is dan bijzonder he, dat je anderen eens laat vertellen wat hen heilig is- en hoe en of je dat kan verbinden met wat voor jou heilig is.
Bijzonder de verbinding die hier gemaakt wordt tussen heiligheid en vrijheid. Ik zelf ervaar vooral de tegenstrijdigheid van deze begrippen. Als iets me heilig is, kan het voor mijn gevoel niet gerelativeerd worden. Het is dan heel, volmaakt voor mij. Als ik dat deel met meerdere mensen merk ik mijn onvrijheid in deze niet en wordt ik zelfs een aangename afhankelijkheid gewaar. Als ik echter alleen sta in die overtuiging voel ik mij kwetsbaar en bijna bedreigd, eerder onvrij dus.