Goedemorgen Nederland en moslims

In de periode van 1 tot en met 20 juni zijn er direct of indirect vijftig ‘moslimberichten’ verschenen. Daarmee wordt, in de eerste plaats, berichtgeving bedoeld met termen als moslim, islam, jihad, moskee, islamitische school enz. Daarnaast gaat het over berichten waarin mensen met een mogelijke moslimachtergrond figureren. Ten slotte vallen ook berichten in deze categorie over ‘islamitische landen’ en of landen waar een significant deel van de bevolking zichzelf als islamitisch definieert.

Op basis van de verzamelde gegevens komt de volgende categorisering over ‘moslimnieuws’ uit de bus. Het leeuwendeel (39 berichten, 78 procent van het totaal) is als ‘negatief’ te kwalificeren. In tien gevallen (20 procent) gaat het om ‘neutrale berichtgeving’, zoals: ‘de Kamervoorzitter Khadija Arib meldt dat het aantal Kamervragen enorm is toegenomen’ of ‘Ahmed Marcouch heeft niet ingegrepen bij de anti-racisme demo in Arnhem’. Er waren slechts twee direct of indirecte ‘berichten van sympathie’ (4 procent) over ‘de moslims’ en of ‘de islam’. Dat was toen de minister van Onderwijs Ingrid van Engelshoven etnisch profileren bij de belastingdienst en de politie benoemde (uitzending 1-6-2020, 09:28), en toen Samira Bouchibti vertelde over racisme in haar jeugd en dat ze nog steeds het gevoel heeft er nooit bij te horen (uitzending 8-6-2020, 08:48).

Als wordt ingezoomd op de dominante negatieve berichtgeving over moslims, dan spant de associatie met ‘terreur’, ‘jihadisme’, ‘sharialand’ de kroon met tien berichten. Vervolgens komt ‘polarisering’ (8x), ‘oorlog’ (7x), en ‘criminele bendes’, ‘mocromaffia’, ‘fraudeurs’ (5x), als onderwerpen het vaakst naar voren.

Wat verder opvallend is aan het nieuws bij Goedemorgen Nederland is dat van de 59 tafelgasten die mochten deelnamen aan het gesprek, de samenstelling van de sprekers er als volgt uit zag: 44 ‘witte mannen’, ‘elf witte vrouwen’ en ‘vier mensen van kleur’. In percentages uitgedrukt is dat dus 6,77 procent kwantitatieve ‘inbreng van kleur’ in het gesprek, tegenover 92,3 procent witte representatie. In kwalitatieve zin zagen we hierboven al dat het nieuws over moslims overwegend negatief was. Daar heeft de 6,77 procent inbreng van kleur, geenszins verandering in gebracht. Integendeel, de ‘kleurrijke representatie’ bij Goedemorgen Nederland bevestigden juist de negatieve oordelen over moslims en minderheden in het algemeen. Hieronder een aantal voorbeelden van de inhoudelijke bijdrages van mensen met migratieachtergrond, die weinig verschillend zijn dan de algemene negatieve lijn tegenover minderheden bij WNL Goedemorgen Nederland:

Zo zegt de columnist Aylin Bilic het volgende:

‘Ik heb veel meer uitsluiting ervaren door allochtone groepen, omdat die je tot een bepaalde groep willen laten horen, willen benoemen, dan dat ik dat van de autochtone samenleving heb meegekregen’ https://www.npostart.nl/goedemorgen-nederland/20-06-2020/POW_04671569 (vanaf 40:00).

Een ander voorbeeld van ‘kleurrijke uitsluiting’ kwam uit de mond van Sujet Shams, student wijsbegeerte in Amsterdam. Zo prijst ze premier Rutte in ‘het conflict met Turkije’ die ‘ons voor allerlei dingen uitmaakte’. Rutte vond ze een toonbeeld van ‘beschaving’, omdat hij zich niet verlaagde tot dat niveau van Erdogan. https://www.npostart.nl/goedemorgen-nederland/09-06-2020/POW_04671179 (vanaf 14:30)

Dat Erdogan veel op zijn kerfstok heeft, is boven alle twijfel verheven, maar om Mark ‘pleur op’ en ‘ga weg als het je hier niet bevalt’ Rutte als beschaafd op te voeren, daar kan je wel vraagtekens bij plaatsen. Shams devalueerde ook BLM Nederland door een wantrouwende houding aan te nemen tegen anti-racisme betogers. Zij zouden een ‘Amerikaans probleem naar Nederland integreren’, ‘racisme moet eerst bewezen worden, voordat er beleid tegen geëist kan worden van de politiek’ en ze verweet ‘social justice warriors’ van ‘identiteitspolitiek’. https://www.npostart.nl/goedemorgen-nederland/09-06-2020/POW_04671248 vanaf 10:30 tot 17-30).

Het was aanleiding voor de VVD’er Henri Kruithof om te zeggen dat hij zich niet meer in het debat durft te mengen ‘als blanke man’ (14:30) en Hans de Boer vertelde over het feit dat hij ‘makamba’ werd genoemd in Curaçao https://www.npostart.nl/goedemorgen-nederland/09-06-2020/POW_04671484 vanaf 14:20)

Het is uiteraard geen probleem dat Sujet Shams en Aylin Bilic deze inbreng hebben. Dat zijn hun persoonlijke ervaringen en meningen in het racismedebat. Het is alleen problematisch als dit het enige beeld is dat vanuit het praatprogramma naar buiten komt. Dat geeft namelijk een vertekend beeld over het Nederlandse racismedebat. Al helemaal omdat er 0 zwarte representatie was in de onderzochte periode, terwijl het wel elke dag over Black Lives Matter is gegaan.

Een ogenschijnlijk nonchalant gestelde vraag: ‘Heb je zelf wel eens te maken gehad met racisme?’ kan – in zo’n ongelijke tafel – als ongemakkelijk worden ervaren op nationale tv. Dat overkwam ook Samira Bouchibti https://www.npostart.nl/goedemorgen-nederland/08-06-2020/POW_04671317 (vanaf (05:11) Ze lijkt verrast door die vraag en kan niet ondubbelzinnig ja zeggen, terwijl ze wel degelijk met voorbeelden komt die van racisme getuigen, zoals ‘vieze turk’ op de lagere school, en dat ze ook steeds moet verantwoorden over de islam.

Al met al is te zeggen dat Goedemorgen Nederland nog een wereld te winnen heeft in het creëren van een inclusieve omgeving, waar veel meer ‘mensen van kleur’ worden uitgenodigd om deel te nemen aan het gesprek. Of staat WNL voor de omroep van ‘Wit Nederland’? Overigens is met de uitzending van 22 juni met VVD-Kamerlid Zohair el Yassini en de ondernemer Khalid Oubaha, twee Marokkaanse Nederlanders die te gast waren om te spreken over de Historische Canon en de horeca, wel een interessante afslag genomen. Moslims op TV blijft het volgen!