Hoe kan ik een betekenisvol leven leiden?

We zijn terecht heel trots op het zorgpersoneel, de leraren die enorm moeten omschakelen naar een nieuwe digitale manier van lesgeven en de mensen uit de food-sector die alles doen om de supermarkten weer vol te krijgen. Vitaal werk lijkt meer dan ooit samen te vallen met betekenisvol werk. En van betekenis zijn, is iets wat we ten diepste allemaal willen. Misschien overvalt je wel het gevoel dat jouw werk er minder of misschien zelfs wel niet toe doet, omdat er eigenlijk niet zoveel aan de hand is als dat waar jij mee bezig bent stopt. Misschien krijg je juist nu het gevoel dat dingen anders moeten in je werk of zelfs dat je ander werk moet gaan doen.

We kunnen met elkaar deze periode gebruiken om te heroriënteren en te kauwen op de vraag ‘hoe kan ik een betekenisvol leven leiden?’ We zijn nog nooit zo teruggeworpen op onszelf en onze directe omgeving. Wat is er nu écht belangrijk als het erop aan komt? Er zijn ontzettend veel boeken te lezen, podcasts te beluisteren en films te bekijken die je hierin kunnen voeden. Vandaag licht ik graag dit boek uit: ‘Ertoe doen, de cirkel van betekenisvol leven’. Met dit boek wil schrijver Ron van Es een gids bieden voor mensen die keuzes willen maken die je leven betekenis geven.

In Ertoe doen, struikel je letterlijk over de vele verhalen die Van Es vertelt. Dat is wel aan hem besteed. Van Es is psychosyntheticus en founder van School of Purpose Leadership. Psychosynthese houdt zich bezig met existentiële en spirituele vraagstukken in het leven van mensen en organisaties. Eerder maakte Van Es films en televisieprogramma’s met thema’s als cultuur, samenleving en zingeving. In Ertoe doen vind je verhalen in woord en beeld en uit allerlei tijden en windrichtingen. Ze geven je aanwijzingen over hoe jouw innerlijk verlangen ook een leven met handen en voeten kan worden. Die aanwijzingen volgen volgens Van Es de wetmatigheid van de cirkel van betekenisvol leven: ‘weten’ – ‘erkennen’ – ‘kunde’ – ‘compassie’. En het stopt niet bij die laatste fase, want de cirkel is een continue cirkel.

Van Es schrijft hierover:

Weten. Weten verwijst naar een intuïtief en innerlijk weten. Je kunt er niet om heen, hier wordt iets geraakt. Je weet het. Soms kom je daar achter door iets te lezen of te horen. Soms door een beeld van een kunstenaar te zien, of een film. Soms is een lied genoeg. Hoe dan ook, op dat moment wordt er iets wakker in je. Dat kan prima sluimerend zijn, niet iedereen hoeft een openbaring te ontvangen. Maar het laat je niet meer los. Weten roept ook vragen bij je op. Wat nu? Hoe nu? En vooral: waarom ik?

Erkenning. Het is een grote stap in je denken om erkenning te geven aan dat eerste gevoel van weten. Ben ik nou gek of mis ik iets? Nee, je bent niet gek, maar durf je dat ook tegen jezelf, en anderen, te zeggen? Erkennen betekent ook dat je ergens voor wilt gaan staan. Je komt in het volle licht en zoekt niet langer meer de schaduw. Je wordt gezien.

Kunde. Misschien wel de moeilijkste fase in de cirkel van betekenisvol leven. Het is de fase van opleiding, leren, gereed maken. Het is ook de fase van wachten. Overdenken. Het is de kunde van het luisteren. Luisteren voor het handelen. Als een kip zonder kop gaan rondrennen is niet handig. Het weten en het erkennen is niet genoeg. Hoe nu verder? Dat verder vraagt natuurlijk om actie, op pad gaan, onderzoeken. Maar het vraagt vooral om de kunde je talenten te organiseren. Kunde vraagt dus om een plan. Wat te doen? Onderweg zul je daar veel aan hebben.

De laatste stap is Compassie. Niets in de cirkel van betekenisvol leven is bedoeld voor persoonlijke roem of rijkdom. Je bent hier om vanuit compassie te handelen. De vraag te stellen. Voor een ander te ondernemen. Compassie is geen medelijden. Het is niet voor de ander zorgen of verzorgen. Compassie vraagt om een relatie. Zie je de ander? Ziet de ander jou ook? Alleen dan kan er gevraagd worden. Alleen dan kan er geleerd worden. Alleen dan kan er gehandeld worden. Alleen dan kan er ontvangen worden.

De fases uit de cirkel van betekenisvol leven worden op een aansprekende en toegankelijke manier uitgewerkt in het boek. Ik kreeg tijdens het lezen zin om de films te kijken die worden aangehaald en boeken uit de kast te trekken die ik eigenlijk nog nooit goed had gelezen. De gedichten die Van Es zelf heeft geschreven en aan ieder hoofdstuk zijn toegevoegd, zijn prachtig. Bovenal inspireert het boek mij om op een heel praktische wijze de cirkel te doorlopen. Er zijn zoveel maatschappelijke thema’s die mij raken. Waarmee kan, wil en moet ik misschien wel aan de slag? Hoe ziet het plan eruit en hoe ga ik vanuit compassie (dus in relatie) aan het werk?

De komende tijd biedt alle ruimte en oefenplaats om hierop te reflecteren en concreet aan de slag te gaan, al is het maar in het klein. Doe jij mee?