Gemeenten merken een toenemende boosheid van burgers over de impact van de multiculturele samenleving, maar weten vaak niet goed wat zij met deze sterker wordende wij-zij-gevoelens moeten doen. Dit blijkt uit een verkenning van Kennisplatform Integratie & Samenleving waarbij tien grote en middelgrote gemeenten zijn bevraagd.
Signaleren
Uit deze verkenning komt naar voren dat gemeenten vaak niet goed weten hoe ze de onvrede in beeld kunnen krijgen en hoe ze de kans op escalatie kunnen inschatten. Onderzoeker Hans Bellaart van Kennisplatform Integratie & Samenleving beveelt gemeenten aan te focussen op het signaleren van onrust en daarvoor gebruik te maken van bestaande netwerken in de wijken. Het is nodig om de aard en de ernst van de boosheid of onrust in de wijken inzichtelijk te maken, zodat daar een gerichte interventie op ingezet kan worden. “Er zijn verschillende gradaties van boosheid en bij ieder past een bepaalde aanpak. Met bezorgde burgers kun je goed in gesprek gaan. Extreme uitingen die haat oproepen en discriminerend zijn moeten we echter duidelijk begrenzen. De politie moet dan ingrijpen, zeker bij dreiging van geweld”, aldus Bellaart.
Investeer in het ‘grijze midden’
Wat betreft het voorkomen van polarisatie raadt de onderzoeker aan om te investeren in het ‘grijze midden’. “Deze zwijgende meerderheid wordt door radicale voortrekkers uitgedaagd om een extreem standpunt te kiezen. Daar moeten zij weerstand tegen kunnen bieden. Wij-zij-gevoelens kun je niet verminderen door te trachten meer begrip voor elkaar te krijgen. Stereotiepe beelden worden dan alleen maar versterkt. Het lijkt beter te werken als er op kleine schaal in de wijk gezamenlijk wordt gewerkt aan het oplossen van maatschappelijke problemen, zoals huisvesting, schulden en overlast”, stelt Bellaart. “Gemeenten willen van elkaar leren en samen nieuwe projecten op dit gebied ontwikkelen en evalueren. Dat lijkt mij een goed idee”.
Basisgevoel: verlies eigen identiteit
Uit eerder onderzoek[1] waarin alleen de respondenten met een Nederlandse achtergrond zijn bevraagd, bleek dat ruim 60 procent verlies van zeggenschap ervaart ten opzichte van nieuwkomers. Door de komst van vluchtelingen en migranten krijgen sommigen het gevoel de eigen cultuur en identiteit te verliezen. “Ook in de Zwarte Pieten-discussie komt dit naar voren.”
Tot nu toe hebben de tien gemeenten nog onvoldoende handvatten om dergelijke spanningen te voorkomen en tegen te gaan. Op één gemeente na, hanteren de gemeenten geen specifieke interventies gericht op het tegengaan van polarisatie. De gemeenten interveniëren nu vooral naar aanleiding van concrete gebeurtenissen, zoals de komst van een asielzoekerscentrum of een nieuwe moskee. Toch lijkt het raadzaam om ook los van incidenten aandacht te besteden aan de wij-zij-gevoelens. Zowel aandacht voor discriminatie als voor de weerstand tegen de multiculturele samenleving en in de wijken gezamenlijk zoeken naar oplossingen.
Downloads
De verkenning ‘Boze burgers, omgaan met weerstand tegen de multiculturele samenleving’ is hier te downloaden.
[1] Smeekes, A., & Mulder, L. (2016). Verliesgevoelens in relatie tot de multi-etnische samenleving onder autochtone Nederlanders. Den Haag: Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid
Bron: KIS.nl
Leuk, zo’n rapportje. Tja, we leven in een tijd waarin heel veel mensen zich ontheemd voelen in een steeds groter en homogener wordende wereld. Dat komt door internet, meer in het bijzonder door Facebook waar vooral vrouwen de godganse dag op zitten te leuteren. Zullen we afspreken dat Facebook een wijvenkanaal is waar echte mannen niks te zoeken hebben? Wat gemeenten moeten met zich ontheemd voelende burgers? Ik zou het niet weten. Moeten gemeenten soms troost gaan bieden aan ontheemde burgers? Moeten het college van B&W zich omvormen tot een soort kerkenraad, met de burgemeester als predikant en de wethouders als ouderlingen? En gaat dit eerwaarde college dan vervolgens op huisbezoek om de geneugten van het multiculturalisme (suikerfeest en zo en Zwarte Piet in de rol van multiculturele duivel) aan VVD- & PVV-adepten uit te leggen, een Blijde Boodschap die door de (groen)linkse wereldburger uit de Randstad allang tot Evangelie is verheven. Laat me niet lachen.
Voor je het weet, wordt het in de media weer een robbertje vechten tussen de Randstad en de Achterhoek. Wanneer worden we eindelijk eens verstandig in dit land? Wanneer erkennen we eens dat multiculturalisme tot de megatrends van onze tijd behoort, omdat het in teveel landen van onze wereld (vooral in Afrikaanse en islamitische) een godvergeten puinhoop is, dat de gekleurde medemens ook iemand is die hunkert naar huisje-boompje-beestje? En wanneer erkent onze (groen)linkse medemens eindelijk eens dat multiculturalisme ons niet terugbrengt in het Paradijs, dat integratie ‘van auw’ gaat?
Heb het rapport snel doorgenomen. Het gaat, voor wat ik lees, vooral om instrumenten voor bestrijding van boosheid. Symptoombestrijding dus.
Uitgangspunt is dat het probleem enkel en uitsluitend ligt bij de boosheid van de burgers zelf. Dat geen enkele ontwikkeling waar men “boos” over zou kunnen zijn in enig opzicht stuurbaar is of zelfs maar ter discussie zou moeten staan.
Logisch, want het rapport is vooral “bestuursgericht”. D.w.z.: hoe kan een gemeentebestuurder met de geringste inspanning de gevoelens van onvrede bij de burger het effectiefst beteugelen? Neerbuigender t.o.v. de boze burger kan het haast niet.
Welnu: dit onbegrijpelijke fenomeen van burgerlijke boosheid moet allereerst middels “voelsprieten” gedetecteerd worden. Niemand immers die het aan ziet komen of die zoveel voeling heeft met de maatschappij dat hij/zij dit zelf oppikt. De vraag wat die “voelsprieten nu wel en niet oppikken, en in hoeverre ze een gekleurd beeld geven komt niet aan de orde.
Bestuurders die volstrekt onkundig zijn van wat er leeft kunnen zich dan houden aan de signalen die uit die voelsprieten komen. Hebben daarmee volledig aan hun zorgvuldigheidsplicht voldaan en zijn nergens meer verantwoordelijk voor. Zelf luisteren naar burgers is niet meer nodig (en ook niet wenselijk want wellicht subjectief). Neenee, die voelsprieten, dat moet het zijn.
Vervolgens er moet tegen die boze (en of bezorgde) burger gecommuniceerd worden. Hem moet de multiculturaliteit uitgelegd worden, het bestaand beleid uitgelegd worden, en de boosheid uit het hoofd gepraat worden. Bij escalatie moet (overigens terecht) repressie ingezet worden.
Het enige dat categorisch ontbreekt is het idee dat je je eens zou kunnen afvragen waarom die burger nou boos is, en of en zo ja in hoeverre en in welke gevallen die boosheid misschien terecht is en tegengegaan kan worden door de reden voor die boosheid of bezorgdheid weg te nemen. Dat soort overwegingen is veel te politiek beladen en valt uiteraard gheel buiten de scope van het rapport.
Ik vrees dat dit rapport een illustratie is van de reden dat er PVV stemmers zijn en een reden dat het er nog meer zouden kunnen worden.
Ik denk dat we heel erg lang niet geleerd hebben dat de basis van veiligheid en thuisvoelen in solidariteit ligt. Dat je, als je niet meer leert dat veiligheid en thuis bestaat bij de gratie van het feit dat die ander dat ook ervaart, je eigen fundamenten ondermijnt.
Hoe nu?
Dat is een verschrikkelijk lastig en groot probleem.
Volhardend blijven bevestigen dat niemand gelukkig kan zijn als we niet delen, niemand veilig kan zijn als we geen veiligheid bieden, en niemand thuis zal zijn als we elkaar de ruimte niet geven, is het enige wat ik kan doen.
Ik ben voor een moreel reveille – niet op zijn Buma’s maar op zijn ouderwets: wat zijn onze WAARDEN, waarin zijn we allemaal, in ieders leven bijzonder en uniek, WAARDEVOL.
Hoe herken je dat bij elkaar? Verbinden op wat er altijd hetzelfde is, voor iedereen: de behoefte aan rust, veiligheid, een thuis, een goed- of zelfs nog beter leven voor de kinderen.
Waar moeten we tegen strijden? Alle klanken, woorden, zinnen, speeches die ons in die verbinding belemmeren en bedreigen. Haat, weerzin, walging, elkaar afwijzen, angst, exclusivering zijn begrippen die geen voet aan de grond mogen krijgen in dit land – van geen enkele kant. Dus geen ultra-orthodoxe geloofsuitingen in de publieke ruimte, geen aparte scholen voor geloofsrichtingen, wél voor onderwijssystemen, geen PVV-praatjes. Voel je je hier niet thuis? Vervelend voor je. Doe er iets aan – in je eigen leven. Thuisvoelen is maken dat je een thuis hebt. Dat doe je niet door je af te zetten tegen de ander. Dat doe je door mensen, bij jou thuis, uit te nodigen en welkom te heten. Een thuis is geen thuis zonder gasten.