“Verbinding zoeken vanuit de rijke Joodse leertraditie”

Wie is Bas van den Berg?

“Ik ben theoloog, pedagoog, verhalenmaker en dichter. Als leerling van rabbijn Yehuda Aschkenasy en door diens inspiratie, heb ik veertig jaar lang in het HBO gewerkt aan creatieve en narratieve vormen van dialogisch leren rond spirituele bronverhalen uit vele tradities. Op die manier heb ik mogen bijdragen aan vormen van levensbeschouwelijk onderwijs op alle scholen die uitgaan van de vragen, de verwondering en de verbeeldingskracht van leerlingen en studenten.”

Wat doe je bij stichting PaRDeS en wat is dit voor stichting?

“Sinds drie jaar ben ik voorzitter van Stichting PaRDeS, al twaalf jaar redacteur van het inter-levensbeschouwelijke tijdschrift Tenachon en coördinator van het medewerkersberaad van de Stichting. Stichting PaRDeS bestaat uit een bevlogen groep mensen die zich bekwaamd hebben in het lernen in de Joodse traditie, en die vervolgens in verschillende sociale en maatschappelijke contexten die werkwijze aanwenden in het bespreekbaar maken van existentiële, maatschappelijke en spirituele levensthema’s. In het blad Tenachon komen diverse tradities rond relevante thema’s en dilemma’s aan bod, zoals recent ‘satire’, ‘democratie’ en binnenkort ‘menselijke waardigheid’.”

Waarom organiseren jullie op 31 maart een studiedag over menselijke waardigheid?

“De studiedag over ‘menselijke waardigheid en mensenrechten in Nederland’ komt voort uit een gezamenlijk initiatief van de Raad van Kerken en de inter-levensbeschouwelijke organisatie In Vrijheid Verbonden. Die hebben in samenwerking met Joodse, islamitische en christelijke groeperingen zoals vertegenwoordigd in het OJCM in mei 2021 een e-book laten verschijnen onder bovenstaande titel. Leo Mock en Rasit Bal, beiden bestuurslid van Stichting PaRDeS hebben een bijdrage aan dat boek geleverd. Op verzoek van Rasit Bal is toen een overleg tot stand gekomen met Bikram Lalbadahoersing en Fred van Iersel, eindredacteuren van dat boek. Zij hebben groen licht gegeven om voor de brede achterban van Stichting PaRDeS een fysieke boekuitgave te maken. Dit plan is nu gerealiseerd. Freek van der Steen, van uitgeverij Parthenon, heeft het boek uitgegeven, met een mooie omslag van kunstenaar en judaïcus Marcus van Loopik.”

Jullie dragen de studiedag op een twee bijzondere mensen: Yehuda Aschkenasy en Eli Whitlau. Waarom?

“In de boeken voor de donateurs komt een brief waarin ook herdacht wordt, dat een van de oprichters van de Stichting, rabbijn Yehuda Asckenasy, tien jaar geleden is overleden. Hem lag, evenals voor zijn kompaan Eli Whitlau, die bedenker was van het blad Tenachon, het thema ‘menselijke waardigheid’ na aan het hart. Dat is de reden dat het thema op veelzijdige wijze belicht wordt, zowel in de lezingen en gesprekken in de ochtend, als in de workshops in de middag.”

Het programma is breed interreligieus, maar niet zo breed als de bundel waaraan ook Hindoes, Boeddhisten en Humanisten meewerken. Is dat een bewuste keuze?

“Voor ons is de belangrijkste inspiratiebron voor al onze activiteiten de levende, rijke en gevarieerde Joodse leertraditie. Van daaruit zoeken we verbindingen met zowel seculiere, humanistisch geïnspireerde groeperingen als met allerlei religieuze groeperingen en tradities. Dit is bijvoorbeeld duidelijk zichtbaar in de opzet van Tenachon, als ook in de wijze waarop bijvoorbeeld Anne-Maria van Hilst nu met nummers van Tenachon aan het werk wil met zowel jongeren, studenten van Pabo’s en groepen volwassenen van divers levensbeschouwelijke aard. Criterium voor alle vormen van samenwerking is de bereidheid om dialogisch te spreken, te denken en te handelen, de erkenning van de gelijkwaardigheid van de ander en oog te houden voor verschillen tussen mensen en groepen.”

Waarom zouden mensen die open staan voor zingeving deze studiedag niet mogen missen?

“Wat ons bijzonder maakt is de wijze waarop we levensbeschouwelijke en religieuze thema’s benaderen. In het huidige klimaat van polarisatie en uitsluiting trachten wij creatief, speels en uitnodigend inclusief te werken. Vandaar dat wij zoveel mogelijk mensen van goede wil welkom heten op die dag. We zullen ons natuurlijk wel aan de maatregelen houden die nu gelden, en binnen die kaders elkaar echt ontmoeten op die dag en samen leren.

Het is fijn dat organisaties als Nieuw Wij, de Liberaal Joodse Gemeente Amsterdam en het FAHM Instituut onze plannen ondersteunen. Hierdoor kunnen wij ook laten zien dat onze oriëntatie breed is. We zijn dankbaar dat we te gast zijn bij De Thomas in Amsterdam. Deze organisatie heeft nu als motto ‘Een huis om op verhaal te komen’. En wij hopen van harte dat dit gebeurt op 31 maart.”