“Vrouwen zijn leiders en hebben invloed!”

De Zuid-Soedanese Rose Acindhel heeft kortgeleden een award gekregen voor het werk dat ze doet met haar organisatie Legacy for African Women and Children Initiative. Daarmee richt ze zich op het versterken van economische zelfstandigheid en de rechtspositie van vrouwen en hun bewustzijn daarover. Vanwege de veelbelovende resultaten heeft PAX besloten Rose en haar organisatie te steunen. Acindhel is trots op de award: “Het is een erkenning van het opbouwende werk dat we doen als vrouwen en waarom we zo belangrijk zijn bij vredesprocessen.”

Die erkenning kwam al eerder. In 2011 kreeg Zuid-Soedan onafhankelijkheid. Er leek een einde te komen aan een lange periode van conflict. Bij het toen opgestelde vredesakkoord werd afgesproken dat 25 procent van beschikbare middelen en vertegenwoordiging zou worden toegekend aan vrouwen. Toen in 2013 echter het geweld in Zuid-Soedan weer oplaaide, verliep het conflict langs etnische scheidslijnen. Met name de twee grootste bevolkingsgroepen, de Dinka en de Nuer, kwamen tegenover elkaar te staan.

Acindhel: “Juist vrouwen waren toen degenen die zorgden voor de gemeenschappen, die probeerden bruggen te slaan, die hun families overeind hielden. President Salva Kiir zag dat en verhoogde het percentage van 25 naar 35 procent. Helaas is de praktijk nog anders. Veel mannen verschuilen zich achter cultuur. Ze vinden dat vrouwen geen zeggenschap en eigendommen moeten hebben, maar zich moeten bezighouden met het huishouden en het verbouwen van land. We blijven erop hameren dat we inderdaad die 35 procent toegang krijgen tot middelen en vertegenwoordiging in besluitvorming. Dat betekent bijvoorbeeld gedeeld eigenaarschap van huis en andere bezittingen, zaken die nu alleen op naam van de man staan. Maar dat we ook mee mogen beslissen over of en aan wie je wordt uitgehuwelijkt.”

Acindhel zelf verzette zich al vroeg tegen de rol die van haar verwacht werd. Als jong meisje wilde ze heel graag naar school, maar na haar basisschooljaren werd van haar verwacht dat ze de vastgelegde vrouwenrol op zich nam. “Vooral mijn oom was heel sterk tegen. Hij richtte zijn woede zelfs tegen mijn moeder, omdat hij een bruidsschat zag verdampen en wist dat ik geen koeien naar de familie zou brengen wanneer ik niet als goede vrouw uitgehuwelijkt kon worden. Ik werd als een afvallige gezien. Maar ik nam het risico en wist dat ik juist meer voor de familie kon betekenen als ik naar school zou gaan.”

Acindhel was in haar omgeving een tijd lang het enige meisje dat naar de middelbare school ging. Ze moest er een stuk voor lopen, door het gebied waar ook toen al conflicten gaande waren. Toen ze klaar was vertrok ze naar Kenia. “Mijn ouders besloten na lang aandringen dat ik naar Kenia mocht, waar ik werd opgevangen door een Duitse vrouw en verder kon leren. Nu ben ik terug en bellen mijn familieleden mij als ze hulp nodig hebben. Ik heb dus gelijk gekregen.”

Ze kwam in 2007 vol idealen uit Kenia terug: “Mijn ambitie en wens is dat we meer eenheid en teamwork creëren in Zuid-Soedan. We willen een vreedzaam Zuid-Soedan met vrijheid van meningsuiting en gelijke kansen, waar vrouwen en meisjes volledig beschermd worden en toegang krijgen tot onderwijs, gezondheidszorg, faciliteiten en financiën. Zoals in de Veiligheidsraad volgens afspraken gemaakt onder VN-resolutie 1325.”

Via verschillende banen in de ontwikkelingssector kwam ze bij het Ministerie van Lokaal Bestuur en Gender terecht, waar ze ontdekte dat veel vrouwen het gevoel hadden dat er te weinig verbinding en afstemming was tussen de overheid en de gemeenschappen. Ze begon die verbindingen te leggen. Niet alleen tussen overheid en gemeenschappen, maar ook tussen gemeenschappen onderling. Acindhel is zelf een Dinka, waar de meeste mensen in Zuid-Soedan toe behoren. “Maar ik ben een kind van 64 stammen en mijn moeder is Zuid-Soedan”, benadrukt ze. “Ik ben niemand zonder al die anderen. Er zijn natuurlijk conflicten in Zuid-Soedan. Vooral vrouwen en kinderen zijn slachtoffer. Mijn bezoeken aan andere bevolkingsgroepen worden gewaardeerd. De eerste keren was het moeilijk en was er veel wantrouwen, maar inmiddels word ik hartelijk begroet.”

Ze merkte dat alle groepen met dezelfde zorgen zitten over de toekomst, over het aanhoudende conflict, over schaarste van vruchtbaar land, mede verergerd door klimaatverandering. “We lijken heel erg op elkaar, daarom is het ook zo belangrijk om samen te werken en elkaar te versterken.”

Acindhel ziet de samenwerking tussen vrouwen vooral als een belangrijke route naar vrede. “Steeds meer vrouwen staan op en zeggen: we moeten iets doen. En dat is ook zo. Het belangrijkste dat we onze kinderen nu kunnen en moeten bieden is een boodschap van hoop! Omdat wij vrouwen als sterke vredesstichters uit de bus komen, is het belangrijk dat we de ruimte krijgen. We zijn leiders en we hebben invloed. Dat mogen wij ons als vrouwen nog veel meer realiseren.”