Er zijn veel verschillende soorten christenen in ons land en daarom hebben we ook verschillende christelijke partijen in ons land. Dat heeft te maken met onze Nederlandse pluriforme identiteit. Nederlandse christenen zijn een eigenwijs soort, ze stemmen op alle partijen van de SP tot de PVV. Zo divers is het christendom en dat is het altijd geweest in Nederland. Soms sluiten zij zich aan omdat de partij zich christelijk noemt, soms juist niet.
Christelijke waarden
Inmiddels zitten twee christelijke partijen in het kabinet, het CDA en de ChristenUnie. Als een partij het etiket christelijk draagt, zijn er bepaalde verwachtingen. Christelijke waarden en normen worden hoog gehouden, maar wat zijn die dan en hoe worden ze uitgewerkt? Over de christelijke normen en waarden zijn namelijk niet alle christenen het eens. Als een bordje christelijk aan een partij hangt, wil dat nog niet zeggen dat de uitvoering van haar politiek ook christelijk is. Christenen zullen de eersten zijn om te zeggen dat zij ook maar gewone mensen zijn. Zou je het predicaat christelijk niet moeten vermijden in de politiek? Kun je niet beter kijken naar het behaalde resultaat van een partij en spreken over de christelijke praktijk of uitstraling? Politiek is niet zonder meer christelijk omdat er een christelijk bordje aanhangt.
Mensen die de term ons ‘Joods-christelijk erfgoed’ vaak in de mond nemen, bekijk ik met zeer veel wantrouwen. Meestal is dit namelijk gericht op het verleden, en bedoeld om mensen uit te sluiten. Onze toekomst is niet joods-christelijk, dat moet nu toch wel duidelijk zijn voor de meeste mensen. Onze toekomst is pluriform, en dat zullen we met elkaar waar moeten maken.
Voor mij is christelijke politiek, als je het dan zo wilt noemen, per definitie op de toekomst gericht. Ik geloof in de uitspraak van Theodore Parker, unitarisch theoloog en predikant uit de negentiende eeuw, vaak geciteerd onder andere door dr. Martin Luther King: ‘The arc of the moral universe is long, but it bends toward justice.’
Geen verheerlijking
Sommigen zullen mij misschien te optimistisch vinden, maar diep in mij is het geloof en het verlangen van deze wereld een betere en rechtvaardiger plek te maken, voor zoveel mogelijk mensen. Dat noem ik christelijk en daarom ben ik ook lid van GroenLinks en een groot fan van Jesse’s ‘we moeten het samen doen’.
Geen verheerlijking van het christelijk verleden, maar werken aan een gezamenlijke toekomst. Zoals Janneke Stegeman al zei in het interview bij Buitenhof op zondag 9 september 2017, in reactie op het romantiseren van het christelijk verleden door Sybrand van Haersma Buma: ‘In de tijd dat de touwtjes nog uit de voordeuren hingen in Nederland, zaten de vrouwen wel thuis, achter diezelfde voordeur en de homo’s in de kast’. Niet voor iedereen is dat verleden zo positief. In naam van het christendom zijn veel mensen ook benadeeld en vertrapt.
Niet bang voor de toekomst
We zullen de samenleving nieuw vorm moeten geven en het samenleven met elkaar in deze wereld toekomst moeten geven voor de toekomstige generatie. En in Nederland wisten we als inwoners van een klein land altijd dat we samen leven met vele verschillen op deze aarde. We stonden bekend als een van de tolerantste landen in de wereld, waar mensen samen aan hun toekomst bouwden. We hebben veel meegemaakt en zijn steeds een veilige haven geweest voor vluchtelingen, mensen in nood en andersdenkenden.
Nu worden we bang gemaakt voor de toekomst, en bouwen velen het liefst een muur. Dat is geen oplossing voor de toekomst, geen oplossing voor een klein land als Nederland en al helemaal geen christelijke visie.
Dit nieuwe kabinet mag zich misschien christelijk noemen, maar mijn christelijke vraag is: hoe ziet de toekomst er uit voor de zwakke, de kleine en de vluchteling? Vragen over de plannen voor de zorg, het onderwijs en de opvang van vluchtelingen. Zoals de plannen er nu voorliggen is dit niet mijn christelijke kabinet.
Dit artikel is gepubliceerd in De Linker Wang, het magazine van de religiewerkgroep van GroenLinks.
Wat moet een niet-christen toch met dit artikel?
Er zijn allerlei soorten christenen, de een gelooft dit en de ander dat; en de een heeft deze opvatting over de samenleving en de ander die. De christelijke vraag van Houweling is: hoe ziet de toekomst er uit voor de zwakke, de kleine en de vluchteling? CDA en CU hebben kennelijk andere vragen ( of antwoorden); we wisten toch al meteen na de verkiezingen dat de meerderheid van de Nederlanders rechts heeft gestemd, dus krijgen we een rechtse regering.
Heeft de benadering van Houweling ook een atheïstische en/of seculiere pendant? Houweling vraagt “Waarin verschilt een christelijke partij dan nu van een ‘gewone’ partij?” Een onjuiste vraag want er is niet zoiets als ‘gewoon’. De andere partijen zijn kennelijk atheïstisch en/of seculier; is er dan ook niet de logische eis dat aan de normen daarvan voldaan moet worden? En is dat het geval? Of zijn die normen er niet?
Wanneer ik het begin van dit artikel lees kan ik stellen dat er geen duidelijke definitie gegeven kan worden wat christen zijn inhoudt. Wie christen is, is dan ook afhankelijk wie deze vraag voor gelegd krijgt en daarmee ook de vraagstelling: hoe christelijk is dit kabinet?
Wat christelijke normen en waarden zijn is dan ook moeilijk aan te geven. Zo is het bijvoorbeeld toegestaan vlees te eten van mishandelde dieren, terwijl de Torah (het zogeheten oude testament) anders onderwijst en Jezus van Nazareth nooit onderwezen heeft dat deze onderwijzing door hem is opgeheven.
Of politiek wel, of niet christelijk is, wordt door de Jood Jezus van Nazareth in het Evangelie beantwoordt: Aan de vruchten kent men de boom. Het gaat om de uitkomst voor met name de meest zwakken in onze samenleving. Is de politiek bereid deze te beschermen en te verdedigen tegen hen die macht en aanzien als uitgangspunt nemen voor hun politiek handelen; die liever kijken naar hen met meer macht dan zij zelf en alleen oog hebben voor wat kwetsbaar is wanneer daar stemmen mee te halen valt.
We zitten met een probleem: zolang, wereldwijd,dass Fressen geht vor die Moral, lopen moreel handelen en immoreel handelen, zowel binnen de politiek als buiten de politiek door elkaar en blijken christenen geen haar beter te zijn dan andersgelovigen in God, of als hen die helemaal niets hebben met God.
De vraagstelling: Hoe christelijk is dit kabinet, lijkt me dan ook niet echt een relevante vraagstelling.
We beginnen altijd met goede intenties maar naarmate we ons verder ontwikkelen op grond van zelfliefde (eigenbelang) komt jaloezie, egoïsme en hebzucht, alsof het van buitenaf in ons manifesteert waarop onze verklaring is dat de omgeving de oorzaak is…Het tegendeel is waar, naarmate ons ego groter wordt, groeit ook al die slechte eigenschappen mee. Zonder hulp van buitenaf komt verval…(v.b. is demissionair min.-pres.). Onze christelijke waarden zijn vervaagd en verworden tot een cultuurreligie. Nederland staat voor grote uitdagingen, dan alleen Klimaatbeheersing, Zorg en Onderwijs…Als we de scheppingsgedachte in acht nemen zal de weg naar het doel korter zijn om volop te genieten van onze verworvenheden en zullen vele overige vraagstukken effectiever kunnen worden beantwoord. Zoniet…dan blijven worstelingen, lijden en pijn boven (ons schijnbare wereld) onze welvaart krachtiger manifesteren.