Hoofdpersoon Edgar Wilson heeft het nodige op zijn kerfstok, maar probeert dieren zo veel mogelijk leed te besparen. De manier waarop hij koeien voorbereidt op de slacht lijkt op zalven. Hij doet een schietgebedje voor hun ziel en kijkt de koeien in de ogen voor hij ze met een goed gemikte slag met de dolhamer pijnloos bewusteloos slaat. Hij heeft de grootste hekel aan het slachten van schapen. ‘Telkens wanneer hij zijn hamer op een schapenkop wilde laten neerkomen, knielde het dier en boog het de kop, als een martelaar. Vaak zag hij ook tranen stromen. Van ellende besloot hij ze de keel af te snijden, waarbij hij ze stevig in zijn armen hield en hun ogen afdekte.’
Edgar woont met een aantal van zijn collega’s in een lekke barak op het terrein van het abattoir De stier van Milos. Het werk is lichamelijk zwaar. Adequate beschermingsmiddelen zijn er niet. Via een collega weet hij een skibril op de kop te tikken, zodat het koeienbloed niet telkens in zijn ogen spuit. Voor het slachten van de koeien wordt weinig betaald. Edgar en zijn collega’s kunnen de hamburgers die van het vlees gemaakt worden zelf niet betalen. Maar gaat er in de witte, vredige hamburgerfabriek verderop een verpakking kapot, dan wordt het vlees weggegooid. De werklozen zijn nog slechter af dan de medewerkers van het abattoir. Die bedelen om het vlees van de karkassen van koeien die tijdens het transport zijn overleden.
De roman toont ons de idiotie van langdurige veetransporten en de waanzinnige vervuiling van de vleesindustrie in Brazilië. De rozenstruiken aan de rivier waarop alle slachthuizen en vleesverwerkingsfabrieken hun afval – bloed, organisch materiaal – loodsen zijn donkerder gekleurd van al het bloed, de vissen sterven, het water is zout. Iedereen die vlees eet, is medeverantwoordelijk stelt Maia. ‘Iedereen heeft bloed aan zijn handen, wie doodt en wie eet. Niemand gaat vrijuit.’
Actie
Maia roept niet op tot vegetarisme of veganisme. Maar als lezer kun je na zo’n boek natuurlijk best stoppen met vlees eten, of minderen. Minder zuivel drinken. Docenten maatschappijleer kunnen een rondleiding door een slachterij organiseren voor hun derde- en vierdeklassers. Politici kunnen besluiten de milieu-impact van het geconsumeerde mee te nemen in vergunningverlening en dus geen vergunningen meer af te geven voor all you can eat-vlees-evenementen in het post-corona-tijdperk. En natuurlijk moeten we Europees en nationaal zo snel mogelijk stoppen met de subsidiëring van veeteelt.
Als de corona-uitbraak ons iets zou moeten leren, is het wel dat de verhouding tussen de mens en andere dieren grondig moet veranderen, want naarmate de biodiversiteit afneemt, springen virussen makkelijker over van dieren op mensen. Ana Paula Maia pleit niet voor een Green New Deal in dit boek, maar ik kan me niet voorstellen dat ze er tegen zou zijn.
Ana Paula Maia, De ziel in het bloed (2019).
Dit artikel verscheen onlangs in Tijd & Taak, het ledenblad van de Banning Vereniging.
