De Nederlandse taal kent de uitdrukking dat blikken kunnen doden. Helaas is het besef dat woorden eveneens een dodelijk effect kunnen hebben in ons land op de achtergrond geraakt onder het mom van de vrijheid van meningsuiting. Door te spelen met taal kan men tot grappige ideeën en slimme inzichten komen. De rabbijnen van de Talmoed hielden van het taalspel, maar voegden er veiligheidshalve aan toe: ke ilu, alsof. Of, zoals mijn voormalige promotor André Droogers dat pleegt te zeggen: het is maar een spel, maar dat moet dan wel serieus gespeeld worden. Benzakour voert zijn taalspel ad absurdum door. Het resultaat is een groteske en kwaadaardige vergelijking tussen Ghaza dat zonder ghaz (gas) zit, en de huzjrat al-ghaz (de gaskamer). In zijn wereldbeeld is Israël de enige verantwoordelijke voor de inderdaad buitengewoon ellendige situatie van de inwoners van Gaza. Geen woord over Palestijnen die systematisch de burgerbevolking in Sderot in het zuiden van Israël beschieten.

Een slachtofferperspectief is comfortabel, want het ontslaat je van de verantwoordelijkheid om na te denken en oplossingen aan te dragen. Helaas worden in het Israëlisch-Palestijnse conflict aan weerszijden onverzoenlijke standpunten ingenomen. Het wantrouwen is wederzijds en het zit diep. Maar asymmetrische analyses, waarin sprake is van evidente slachtoffers en aanwijsbare daders, dragen slechts bij tot verdere polarisatie van het conflict. Iedereen die meent dat hier één schuldige en één rechthebbende is, versimpelt een lange en complexe voorgeschiedenis. De tragiek van het Midden-Oosten is dat twee volken beiden emotionele, religieuze, economische en historische banden met het gebied hebben. Daarom zouden Joodse en Arabische religieuze en politieke leiders, maar ook schrijvers, de moed moeten opbrengen om de taal als medium tot dialoog en verzoening te gebruiken.

Steeds vaker worden de onderlinge relaties in Nederland eveneens verstoord en lamgelegd door het Midden-Oosten conflict. Voorstanders van de dialoog worden onder druk gezet om partij te kiezen, terwijl het publieke debat intussen gekaapt wordt door diehards. Qua retorische stijl bestaat er weinig verschil tussen beide kampen, en lijkt Benzakour op Wilders, die immers net zo min als hij in staat is om te luisteren naar het narratief van de ander.

Ondanks alles zijn er nog vriendschappelijke contacten tussen joden en moslims, bestaan er overal in Nederland ‘enclaves’ van religieuze en culturele diversiteit, werken joden en moslims in buurten en op werkvloeren met elkaar samen, en praten joden en moslims met elkaar over problematische teksten uit Tanach en koran. Meningsverschillen worden niet uit de weg gegaan, zolang het maar lesjém hasjamajim is, ter wille van de vrede en de verzoening.

rachelree

Rachel Reedijk

Schrijver

Rachel Reedijk is cultureel antropoloog en schrijver. Ze is lid van de dialoogcommissie van de Liberaal Joodse Gemeente in Amsterdam.
Profiel-pagina
Nog geen reactie — begin het gesprek.