Ik heb duizend vrouwen lief maar…

Met interesse volg ik de serie ‘In bed met’ van Nieuwwij. En ik maar wachten tot de redactie ook eens met mij het bed wil delen. Maar nee hoor, ik word telkens over het hoofd gezien. Terwijl ik toch het nodige heb geschreven over erotiek en mystiek. Vandaar deze column als mijn zoete wraak. Haha. Er is iets wat ik in de discussies een beetje mis.

Laat ik eerst een misverstand uit de wereld helpen: vrijwel altijd worden de termen monogamie, polygamie, polyamorie en polyandrie (veelmannerij) gebruikt als uitgangspunt en doel in zichzelf. Zij zijn echter niet meer dan vormen die op zich niets zeggen. Ze staan dan ook geen van alle garant voor de kwaliteit van een relatie. Het gaat om de dieper liggende waarden van waaruit ze worden verkozen en ingevuld.

Criterium

Als, bijvoorbeeld, monogamie voortkomt uit angst, bezitsdrang of wetticisme lijkt het me een bron van ellende. Dat geldt ook voor polygamie en polyandrie als het voortvloeit uit mannelijk respectievelijk vrouwelijk machtsdenken. En voor polyamorie zolang de individualistische vraag ‘wat ik nodig heb’ het uitgangspunt is.

Ik sluit geen van de vier vormen bij voorbaat uit en veroordeel ze ook niet als zodanig. Wel zie ik bij de ene vorm nog meer dan bij de andere de nodige valkuilen. Maar laat ik eerst het criterium vaststellen.

Dat zal geen verrassing zijn. De liefde.  En laat niemand te snel zeggen: ‘Natuurlijk is de liefde belangrijk.’ Dat zegt iedereen en het is te voor de hand liggend. Maar het maakt nogal wat uit of je de liefde ook werkelijk tot FOCUS neemt. Of je – zoals Paulus, maar ook Hadewych, Etty Hillesum, Rumi en andere liefdesmystici – de liefde als het hoogste en uiteindelijk enige beleeft en leeft in de dagelijkse werkelijkheid. Alleen dan werkt zij ook echt als alles doordesemend levensbeginsel.

Tot in het orgasme toe.

Bezield

Wanneer Kaouthar Darmoni het orgasme benoemt als een ontmoeting met God, stem ik van harte met haar in. Maar ik ben wel zo vrij een gradatie te signaleren. Een door liefde bezield orgasme (ook als het om zelfliefde gaat) lijkt me van meer Godgehalte dan een puur driftmatige ontlading. Zonder dat er met dit laatste iets mis hoeft te zijn.

In alle gevallen kan het afglans van de liefde zijn. Maar er is verschil, zoals uitgedrukt in het gebed van de middeleeuwse mysticus Willem van St.Thierry:

‘O Liefde, waaraan iedere liefde haar glans ontleent,
ook de lichamelijke, en zelfs de ontaarde liefde.’

Variërend op Paulus in I Korinte 13 kun je dan zeggen:

Al had ik per dag zoveel ‘ontmoetingen met God’ dat het Guinness Book Of Records er melding van maakte, maar had de liefde niet…
Al was ik:
zo monogaam dat men mij verkoos tot Echtgenoot Van Het Jaar, maar had de liefde niet…
Zo polygaam (en rijk – want dat gaat meestal samen!) dat ik duizend vrouwen een prinsheerlijk leven kon bezorgen, maar had de liefde niet…
Zo polyamoreus dat ik er overspannen van werd…

Bovenindividueel

De vraag is: in welke van die vormen kom ik terecht als ik de liefde tot uitgangspunt neem? Daar is geen eenduidig antwoord op. Het is ieders eigen beleving, verantwoordelijkheid en keuze. Met zoveel verschillende mensen en zoveel verschillende belevingen van liefde zal het palet veelkleurig zijn.

Maar er vallen natuurlijk wel afwegingen te maken.

Een valkuil in de poly-relaties lijkt mij de (vaak) eenzijdig geclaimde ruimte voor de individuele behoeften. De gevaarlijkste valkuil voor monogamie lijkt me verdorring. Zelf ben ik gelukkig met duizend liefdesrelaties in vele gestalten, maar een erotische liefdesrelatie met die ene – die ik dan ook duizendvoudig liefheb.

Hoe houd je dat spannend?

Het bestaat, maar ik denk dat je vooral veel geluk moet hebben. Een recept is er niet. Wel een onmisbaar hoofdingrediënt: de liefde als het bovenindividuele heilige, dat de verbintenis meer maakt dan de som van één plus één. Liefde, zoals gedefinieerd door Martin Buber:

Een zelfstandige werkzaamheid tussen Ik en Gij.