Moeten miljoenen mensen stoppen met leven omdat een paar duizend ziek zijn?

Er is iets grondig misgegaan in de aanpak van corona. Ergens in het begin van de pandemie is een verkeerde afslag genomen en daardoor is men het spoor bijster geraakt. Welke afslag? Men heeft van meet af aan keuzes gemaakt vanuit het belang van de ziekenhuizen. OMT en RIVM zagen alleen dat belang en dat probleem. Een probleem overigens dat veroorzaakt is door desastreuze politieke keuzes in het verleden. En tevens een probleem dat op te lossen zou zijn mits men er van meet af aan werk van had gemaakt. Maar daarover straks meer.

Elke keer – vooral bij de laatste volstrekt onnodig gebleken zware lockdown – werd er paniek gezaaid en werden de zwartste scenario’s getekend om daarmee de druk op het kabinet op te voeren. Men koos ervoor om alleen ‘de zorgen van de zorg’ te zien en offerde daarvoor talloze groepen en activiteiten in de samenleving op.

In het onderwijs zien we nu hoeveel kinderen en jongeren achterstanden hebben opgelopen. En dan hebben we het nog niet over de psychische schade bij leerlingen uit kwetsbare gezinnen. De stress en onzekerheid voor winkeliers en horeca. De onmogelijkheid om afscheid te nemen van gestorven dierbaren met de noodzakelijke rituelen. De ouderen die in plaats van met warmte omringd te worden in een onbarmhartig isolement werden gedompeld.

En de nog niet in te schatten schade, bijvoorbeeld bij jonge kinderen van wie het vertrouwde ritme voortdurend onverwacht werd doorbroken, de laatste tijd vaak door onrealistische quarantaineregels – en die in een apocalyptisch decor van angstwekkende maskers hebben rondgewandeld. Wat voor impact heeft die paniek en horrorsfeer op hun prille ontwikkeling? En wat iedereen in zijn omgeving zelf kan waarnemen… Hoe kon het toch zo misgaan?

Lange tijd werd volgehouden dat de lockdowns niets met het aantal IC-bedden te maken hadden, maar de laatste lockdown heeft duidelijk aangetoond dat dit wel degelijk verschil maakt. Bijvoorbeeld tussen Nederland en België.

Ook wij, met een horde andere Nederlanders, waren in de kerstvakantie naar België gevlucht om iets van ‘normaal leven’ te proeven. Tjonge, wat was het heerlijk om door Brugge te dwalen, op een terras te zitten, een winkel binnen te lopen. Natuurlijk, ook daar waren de maatregelen aangescherpt, maar veel minder drastisch dan in Nederland. Daar was nog leven mogelijk.

Dit verschil moet toch echt te maken hebben met het bijna dubbele aantal IC-bedden van onze zuiderburen. Ruim 2000 bedden op elf miljoen inwoners, Nederland 1150 op zeventien miljoen. In de verhoudingen met inwonersaantallen is het minstens 1 – 3. De gevolgen laten zich raden. Ik hoorde zelfs Hugo de Jonge toegeven dat ‘onze zorg dit niet aankan’. Onze zorg niet, nee…

Dan ook nog maar een Belg aan het woord over de laatste Nederlandse lockdown. Prof. dr. Marc van Ranst, diensthoofd laboratoriumgeneeskunde in UZ Leuven en tegenwoordig bekende viroloog: “Als er in Nederland meer IC-bedden waren, was er nu waarschijnlijk geen lockdown.”.

Nederland sloeg alles dicht. Lange tijd ben ik boos geweest op de regering. Maar ik begin steeds meer in te zien dat wij dit willen als volk. Voortdurend kwam er vanuit de menigte het verwijt dat het kabinet te weinig deed. Lijdzaam onderging men de zoveelste lockdown. Het is even niet anders – dat is wat men de gemiddelde Nederlander hoorde zeggen, in plaats van op z’n minst kritische vragen te stellen bij dit beleid. Het was de roep van de angst: Bescherm ons, bescherm ons – waar de regering telkens naar luisterde.

De Belgische psycholoog en rouwdeskundige Manu Keirse zegt in een interview op www.nieuwwij.nl over die angst het volgende: “Angst is gevaarlijker dan het virus zelf. […]… je voegt een extra dimensie aan het verlies toe als je mensen in deze tijd een aantal dingen ontneemt uit angst en waar ze de zin en betekenis niet volledig van verstaan. […] Een vrouw vertelde mij dat ze vanwege het besmettingsgevaar afscheid moest nemen van een gesloten kist. […] Ze mocht hem niet eens meer zien. […] Covid-19 wordt overgebracht door druppeltjes, niezen en hoesten. Ik heb nog nooit een overledene zien niezen en hoesten. Dat toont hoe angst tot absurde maatregelen kan leiden.” (29 december 2021)

En over jongeren zegt Keirse: ‘Kijk maar eens naar de jongeren die het laatste jaar van de middelbare school doen. Zij kunnen […] niet de normale afscheidsrituelen doormaken. Zij zijn heel wat kwijt, ook omdat ze niet in gezelschap mogen vertoeven.”

Kan het zo doorgaan, van lockdown naar lockdown? Moeten zeventien miljoen mensen stoppen met leven omdat er een paar duizend ziek zijn? Waar is de proportionele verhouding in dit alles? Als we kijken naar de geschiedenis van pandemieën zien we dat die natuurlijk grote impact hadden op de samenlevingen, maar dat het gewone leven niet anders kon dan doorgaan. Men had, zoals dat in arme landen nog steeds het geval is, eenvoudig niet de luxe om in lockdown te gaan. Bovendien zien we dat corona, zeker de laatste variant, toch echt niet de gruwel bereikt van de pandemieën in de geschiedenis.

In UZ-magazine van oktober 2020 vergelijkt dezelfde prof. dr. Marc van Ranst vroegere pandemieën met corona: “In de 20e eeuw was er de Spaanse griep, die meer dan 50 miljoen doden maakte. Onze huidige coronacrisis is klein bier vergeleken met de Spaanse griep indertijd.” Ook hier blijkt dat de verhoudingen tussen coronacrisis en lockdown volledig zoek zijn. De paniek was disproportioneel. Gelukkig nemen de Engelsen nu het voortouw: stoppen met dat idiote tellen (doen we bij andere ziektes ook niet) en leren leven met corona. Vooral dat dus: LEVEN!

Nog even over dat verschil in IC-bedden tussen Nederland en België, 1150 op zeventien miljoen en 2000 op elf miljoen. Hoe zou dat toch komen? Het heeft alles te maken met de verwoestende marktwerking in de Nederlandse zorg. Die dwingt de ziekenhuizen tot de dwingende lobby om de hele samenleving plat te leggen, met alle gevolgen voor met name jongeren.

In een ander artikel op www.nieuwwij.nl, Hoe keuzevrijheid en beperking van vrijheid hand in hand gaan (op 3 januari 2022) haalt hoogleraar Laurens ten Kate de cabaretier Tim Fransen aan in diens verontwaardiging over de situatie van de zorg in Nederland. Een citaat dat alles zegt en waarmee ik dus afsluit:

“Ook kon het door de ingevoerde marktwerking gebeuren dat in 2018 zowel het Slotervaartziekenhuis als de IJsselmeerziekenhuizen failliet gingen, met bedden die we nu goed hadden kunnen gebruiken. Wie had ooit gedacht dat ziekenhuizen failliet konden gaan? Blijkbaar hadden ze niet genoeg winst gemaakt op onze kwalen.”