We weten dat het bieden van zorg en ondersteuning aan ouderen met een migratieachtergrond – met en zonder dementie – een stuk moeizamer gaat. Zo wijzen meerdere studies uit dat zij veel later in beeld komen bij formele zorgorganisaties, diagnoses later worden gesteld en dat er weinig gebruik wordt gemaakt van zorgfaciliteiten. De uitdaging waar zorgorganisaties mee worstelen is dat zij hen niet bereiken, of in ieder geval niet weten hoe zij hen kunnen bereiken.
Deze worsteling is de wetenschap niet onbekend. Ook in wetenschappelijk onderzoek lukt het includeren van mensen met een migratieachtergrond vaker niet dan wel. Dit wordt ook wel de gateway bias genoemd en komt voor wanneer in een studie de onderzoekspopulatie geen weergave is van de gehele samenleving waaruit zij geselecteerd zijn. Hoewel er wel pogingen worden gedaan, is de realiteit dat steekproeven overwegend bestaan uit mensen die onderdeel zijn van de meerderheidsgroep in de samenleving.
Als we kijken naar de ouderenzorg is het des te belangrijker om, in een samenleving waar ouderen met een migratieachtergrond een steeds significanter onderdeel van zijn, representatief en inclusief onderzoek te doen. Onderzoek en zorgbeleid zijn namelijk sterk met elkaar verweven: wetenschappelijke studies zijn niet alleen van grote invloed op de ontwikkeling van evidence-based beleid, ze geven ook vorm aan de zorgpraktijk en interventies.
Een van de voorwaarden voor het verlenen van passende zorg is dus het hebben inzicht in de verschillende zorgvoorkeuren en behoeften van verschillende groepen ouderen, met een zonder migratieachtergrond. Alle stemmen uit de samenleving moeten dus ook in onderzoek vertegenwoordigd zijn. Inclusief onderzoek bevordert gelijkheid in de zorg, draagt bij aan het bestrijden van systemische vooroordelen en uitsluiting, en vermindert daarmee ook bestaande gezondheidsverschillen.
De vraag rest alleen: hoe doe je dat dan? Want hoewel het argument “we kunnen ze niet bereiken” ongetwijfeld valide is, gaat deze vandaag niet meer op. Net zoals inclusieve ouderenzorg een andere grondhouding van ons vraagt, vraagt inclusief onderzoek ook iets anders van ons. Het vraagt van ons dat we onze methoden aanpassen. Dat we buiten gebaande paden treden om te exploreren wat wél werkt door de mensen waar het om gaat te betrekken bij het proces, duurzame (vertrouwens)relaties aan te gaan en daar tijd en ruimte voor maken. We kunnen niet blijven doen wat we deden, wetende dat wat we doen niet werkt.
