Later werd hij rabbijn in Den Haag en een prominente vertegenwoordiger van het liberale jodendom in Nederland. Hij heeft zich een leven lang ingezet voor dialoog en ontmoeting, internationaal via contacten met andere liberale joodse gemeenschappen en in de beweging rond het Charter voor Compassie op initiatief van de Britse godsdienstwetenschapper Karen Armstrong. Toch bleef hij altijd ook pastoraal actief in eigen gemeente, in gesprekken en ontmoetingen met gewone mensen met hun dagelijkse problemen. Hij heeft daarnaast tal van lezingen en gastlessen gegeven op scholen door het hele land.

In zijn tachtigste levensjaar blikt hij samen met journaliste Annemiek Leclaire terug op dit rijke en bewogen leven. De oorlog is daarin onvermijdelijk de rode draad. Steeds komt Soetendorp weer terug bij waar het voor hem allemaal mee begon. Het verhaal van zijn wonderlijke redding – toen het gezin opgepakt dreigde te worden, kregen ze van de dienstdoende SS-officier een dag om zich in orde te maken, wat hen in de gelegenheid stelde onder te duiken – heeft hij al talloze malen op scholen verteld. Wat bewoog de SS-officier om dit te doen, om dit gezin met een pasgeboren baby een kans te geven te ontsnappen? Het is een vraag die hem een leven lang begeleidt en die hij regelmatig in een klas leerlingen stelt, als hij daar zijn verhaal doet. “En toen zei een meisje met de naam Emma: ‘Omdat u een teer bloempje was, met de wortels nog in de grond. Die kun je er niet uittrekken.’ Dat was het antwoord dat ik kreeg. Ik kan er nog om huilen. Het mooiste wat ik ooit gehoord heb” (pp. 143-144).

Levenslessen van een rabbijn.indd

Emoties zijn bij Soetendorp overigens nooit ver weg. Het is hem ook wel eens verweten te emotioneel te zijn. Zelf ervaart hij het als een geschenk: “Ontroering is een woord waarin veel samenkomt. We hebben natuurlijk allemaal prijzen betaald, als je dat zo kunt zeggen. Dat er zoveel kraakte in mij, in mijn ziel en botten, is een zegen geweest, want het maakte me gevoelig voor de ander. Iemand die de nood ziet, is vaak iemand die de nood in zichzelf draagt” (p. 85).

Deze gevoeligheid heeft hem in allerlei gesprekken en ontmoetingen met lotgenoten en anderen, door het leven getekende mensen, geholpen. Waarbij de ervaring overigens vaak was, dat de ander hem net zo zeer hielp, als omgekeerd.

In dit beknopte, maar rijk gevulde boekje komt het allemaal aan bod. Op een sprekende manier die past bij de rabbijn en bij de joodse traditie krijgt het vorm in verhalen, anekdotes en dichtregels. Op iedere pagina is de intense betrokkenheid van Soetendorp op het leven en op de toekomst te proeven. Voor hem is dat de kern van het jodendom, “de toekomst te planten in het heden” (p. 152), om de hoop op een betere wereld levend te houden. Want een mens kan een tijdje zonder voedsel, een paar dagen zonder water, maar geen moment zonder hoop.

Deze levenslessen van een rabbijn vormen zo een kostbaar kleinood.

Deze recensie is oorspronkelijk gepubliceerd op 3 maart 2023 en opnieuw geplaatst in het kader van de Nieuw Wij Zomerherhalingen.

Lees ook

39966564441_22ecfea52b_k

“Wat ik altijd heb willen doen, is dichterbij komen in de duisternis”

Tachtigste verjaardag Rabbijn Soetendorp met de presentatie van een nieuw boek

118

Rabbijn Soetendorp tachtig jaar: “Lechajim!”

Feestelijke bijeenkomst in Liberaal Joodse synagoge Den Haag

bert altena 2024 – kopie

Bert Altena

Predikant

Bert Altena (1963) is als predikant werkzaam in de Protestantse Gemeente Oost-Groningen. Hij promoveerde in de theologie en geeft …
Profiel-pagina
Nog geen reactie — begin het gesprek.