Jan Jaap de Ruiter schreef Nourdeen Wildeman vorige week de eerste brief, waarop Nourdeen Wildeman enkele dagen later met deze brief reageerde. Vandaag de tweede brief van Jan Jaap de Ruiter. Lezers van de brieven zijn van harte uitgenodigd mee te denken en te reageren!
Beste Nourdeen,
Dank voor je brief die ik met belangstelling gelezen heb, maar ook met zorg. Ik proef frustratie in de vraag die je als volgt formuleerde: ‘Wanneer is de rest van Nederland er klaar voor om de islamitische gemeenschap niet langer te tolereren maar te accepteren? We zijn hier namelijk niet te gast, we zijn hier inmiddels geboren en getogen’. Je bent dus van mening dat de moslims, hoe divers ze ook zijn zoals je zelf ook aangeeft, niet geaccepteerd worden door ‘de rest van Nederland’ maar slechts getolereerd. Voordat ik antwoord op deze prangende vraag geef, ga ik eerst in op een ander onderdeel van je brief, omdat ik denk dat mijn reactie op dat andere onderdeel van belang is voor mijn antwoord op de acceptatie-tolerantievraag.
Integratiemodel
Op mijn vraag welk integratiemodel je het meest aanspreekt, dat van de Hugenoten, de joden of de orthodoxe protestanten, geef je een gemengd antwoord. Het behoud van de identiteit van de joden en de manier waarop Hugenoten hun weg in Nederland vonden staan je aan. Maar je wilt tegelijkertijd niet onzichtbaar worden als de Hugenoten. De integratie à la protestanten wijs je af vanwege de geografische verdeeldheid van moslims in het land. Er zijn nu eenmaal geen islamitische dorpen als Staphorst en Oude-Tonge.
Maar als je dan concreet wordt, dan zeg je zonder omhaal van woorden dat je het liefst ziet dat de moslimgemeenschap aan de samenleving deelneemt door eigen politieke partijen, door eigen islamitische scholen, door eigen omroepen, door eigen stichtingen die islamitische waarden propageren en dat alles ‘met behoud van identiteit, met behoud van religie’.
Waarde Nourdeen, wat je feitelijk zegt is dat je een eigen islamitische zuil wilt. Een zuil wordt in Nederland immers gekenmerkt door eigen politieke partijen, eigen scholen, eigen omroepen, eigen instellingen en een forse profilering van de eigen religieuze identiteit. Een soort van SGP op z’n islamitisch. Daarmee spreek je je toch uit voor een integratiemodel: dat van de orthodoxe protestanten, maar dan zonder het geografische aspect.
Acceptatie of tolerantie
De zuilen van indertijd, waarvan we de resten in Nederland nog tegenkomen in eigen scholen, omroepen en kranten, waren gebaseerd op het tolereren van elkaar. De protestanten, katholieken en socialisten waren het volstrekt oneens met elkaar als het ging om religieuze of ideologische overtuigingen, maar ze beseften dat ze met elkaar moesten samenleven en op basis van die noodzaak wisten ze het land (v)aardig te besturen. De elites van de zuilen gingen intensief met elkaar om, de ‘gewone mensen’ van de diverse zuilen niet. Een voorbeeld? Mijn eigen moeder, van rooms-rode huize, moest zich tot het protestantisme bekeren om met mijn vader, van protestantse huize, te mogen trouwen. Was dat niet gebeurd, dan was er ook geen Jan Jaap de Ruiter geweest.
Tolerantie is al heel wat
Wat ik wil zeggen, Nourdeen, is dat tolerantie al een heel groot ding is. Je zult nooit 100% instemming krijgen van de samenleving in alles wat je als moslimgemeenschap wilt bereiken of de standpunten die moslims innemen. Je zult protesten tegen moskeebouw voor lief moeten nemen en constant het debat moeten voeren over hoofddoekjes of predikers die uit het buitenland komen spreken. Daar is helemaal niets ongewoons aan. Wist je dat er in de negentiende eeuw een enorm debat is geweest over de kwestie dat de preek in synagogen in het Nederlands zou moeten worden gegeven omdat de overheid vond dat preken in het Portugees of Jiddisch niet paste bij de integratie van joden in het land? In 1836 zou rabbijn Carillon een Nederlandstalige preek door zijn zoon laten voorlezen in de Utrechtse synagoge ter gelegenheid van het tweehonderdjarig bestaan van de Utrechtse Universiteit. Een en ander leidde tot veel commotie maar ook tot bewondering. En wat dacht je van de recente discussie over de vraag of kinderen moeten worden ingeënt tegen de mazelen zoals sommige protestanten weigeren te doen? Mijn boodschap is dus dat je je niet te veel moet aantrekken van al het geklaag en gemiauw over de standpunten en initiatieven van moslims in Nederland. Het hoort er gewoon bij. Bovendien zijn er ook politieke partijen en individuele burgers die het prima vinden dat moslims op hun eigen manier integreren. Het is niet alleen kommer en kwel. En laten we wel wezen, hier in Nederland heerst er een ongekende democratische vrijheid voor het beleven van je eigen geloof. Kom daar maar eens om in islamitische landen waar ‘afwijkende’ vormen van geloofsbeleving grof worden onderdrukt. Grijp dus je kansen. En een advies: zak niet weg in bitterheid en boosheid. Die zullen je niets brengen.
De polderislam
Laten we even de integratie blijven maar wel een ander punt ervan aansnijden. Vaak hoor ik in mijn discussies met moslims en ook lees ik het vaak op allerlei sites dat er maar één islam bestaat en dat een ‘Europese’ islam, een ‘Nederlandse’ islam of zelfs een ‘polderislam’ nooit kan bestaan. De islam is universeel, geldt voor alle tijden en plaatsen en daarmee is de kous af. Onlangs heb ik het echter gewaagd om de islam zoals deze gepropageerd wordt door Yassin Elforkani te karakteriseren als een ‘EO-islam’. Elforkani heeft er genoeg van om vragen te beantwoorden over hoe lang de baard moet zijn, aan welke eisen een sluier moet voldoen, en allerlei andere technische aspecten van de regelgeving van de islam. Hij roept jonge moslims op getuigen te zijn van hun geloof, te laten zien dat moslim-zijn staat voor met respect voor elkaar aan de samenleving te bouwen: een EO-islam. Ik vind zijn visie een verademing en ik denk dat Elforkani een belangrijk punt heeft. Zo kun je de acceptatie van de islam in Nederland vergroten, en dat is precies wat jij wil.
Mijn vraag aan jou is wat jij van deze opvatting vindt: is rekkelijkheid beter dan strak vasthouden aan je overtuigingen? Met welke houding dien je de zaak van de islam in Nederland het beste en… krijgen we dan uiteindelijk te maken met die polderislam?
Ik zie uit naar je antwoorden, en groet je hartelijk als mede-oerHollandse kaaskop,
Jan Jaap de Ruiter
Interessante vervolgbrief. Volgens mij weten veel moslims zelf niet welke kant ze op willen en worden ze meegenomen door andere Nederlanders op een brede, maatschappelijke weg richting een ander Nederland dat veel stedelijker is, dat meer gemengd is, dat meer de concurrentie zal moeten aangaan met andere landen. Mijns inziens zal dat economische het belangrijkste zijn in het integratieproces voor moslims. Als moslims willen en mogen meedoen als volwaardige Nederlandse burgers, als ze echt een bijdrage willen en kunnen leveren aan de economie, dan zal dat op zich denk ik al meer dan voldoende integratie zijn.
Ik vind De Ruiter een beetje belerend… De academicus versus de opiniemaker. Da’s jammer.
Vind EO-islam niet een goede term. Dat is te veel vergelijkend. De islam zal een eigen weg gaan in Nederland.
Derde brief en de reacties worden allengs minder. Discussie te saai? Ik hoop overigens begrippen als mede-oerHollandse kaaskop niet meer te lezen. Afgezien van het feit dat dit een mooi dicteewoord is, is het een zwaktebod van JJdR die naarstig naar aansluiting zoekt bij NW. Is dit niet de omgekeerde wereld? Waarom nerveus worden als iemand anders is? Je kunt in het onderhavige geval maar beter een paar goede moslimvrienden hebben, dan hoef je je niet langer druk te maken over het niet-beheersbare collectief. Je kunt ook maar beter stevig verankerd staan in een andere traditie of gegrondvest zijn op persoonlijke principes om relaxt met het anderszijn om te gaan. Als je ‘niets’ aanhangt, maak je snel bezwaar of voel je je bezwaard als een ander het wel doet.